امانت‌داری انبیا (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خیانت با مقام
نبوت و رسالت
انبیا ناسازگار است و ساحت
عصمت انبیا از آن مصون است.
انبیا از خیانت در امانت مصون هستند: «وما کان لنبی ان یغل...» (گمان کردید ممکن است پیامبر به شما
خیانت کند؟! در حالی که) ممکن نیست هیچ پیامبری خیانت کند!... .
کلمه غل که مصدر «یغل» است ،
به معناى خیانت مى باشد و ما در
تفسیر آیه : «و ما کان لبشر ان یوتیه الله الکتاب»
، گفتیم که معناى این سیاق
تنزیه ساحت
رسول خدا صلى الله علیه و آله از بدیها، اعمال زشت و
طهارت دامن آن جناب از هر آلودگى است و معنایش این نیست که پیغمبر نباید چنین و چنان کند، بلکه معنایش این است که پیغمبر ساحتش مقدس تر از این است که چنین و چنان کند، در آیه مورد بحث هم معنایش این است که حاشا بر رسول صلى الله علیه و آله که به پروردگار خود و یا به مردم خیانت کند، (چون خیانت به مردم هم خیانت به خدا است ) با اینکه هر خیانتکارى با خیانتش پروردگارش را دیدار مى کند و آنگاه آنچه کرده است بدون کم و کاست تحویل مى گیرد.
در
تفسیر نمونه آمده است:با توجه به این که آیه فوق به دنبال آیات احد نازل شده و با توجه بروایتى که جمعى از مفسران صدر اول ، نقل کرده اند، این آیه به عذرتراشیهاى بى اساس بعضى از جنگجویان احد پاسخ مى گوید، توضیح اینکه : هنگامى که بعضى از تیراندازان احد مى خواستند
سنگر حساس خود را براى جمع آورى غنیمت
تخلیه کنند، امیر آنان ، دستور داد، از جاى خود حرکت نکنید، رسول خدا شما را از غنیمت محروم نخواهد کرد. ولى آن دنیاپرستان براى پنهان ساختن چهره واقعى خود، گفتند: ما مى ترسیم پیغمبر در تقسیم غنائم ما را از نظر دور دارد، و لذا باید براى خود دست و پا کنیم ، این را گفتند و سنگرها را تخلیه کرده و به جمع آورى غنائم پرداختند، و آن حوادث دردناک پیش آمد.
در کتاب مجالس از
امام صادق علیه السلام روایت آورده که فرمود: کسى نمى تواند همه مردم را از خود
راضی کند و کسى نمى تواند زبان آنان را ببندد مگر نبود که در جنگ بدر این
تهمت را به رسول خدا صلى الله علیه و آله زدند که یک
قطیفه سرخ رنگى را به خود
اختصاص داد تا آنکه خداى تعالى آن جناب را به محل آن قطیفه که گم شده بود راهنمائى کرد و پیامبر خود را از تهمت خیانت مبرا ساخت و در کتاب مجیدش این آیه را نازل کرد: «و ما کان لنبى ان یغل ...».
قمى این روایت را در تفسیر خود آورده و نیز آورده که مردى نزد رسول خدا صلى الله علیه و آله آمده و عرضه داشت : فلانى قطیفه اى سرخ رنگ را دزدیده و در فلانجا پنهان کرده و رسول خدا صلى الله علیه و آله دستور داد آن محل را کندند و قطیفه را بیرون آوردند.
این معنا و قریب به آن را
الدر المنثور به طرق بسیار روایت کرده
و شاید مراد از اینکه در
روایت بالا آمده بود که خداى تعالى آیه : «و من یغلل ...» را در داستان قطیفه نازل کرد این باشد که آیه نامبرده به این داستان
اشاره دارد و گرنه سیاق آیه نشان مى دهد که نه تنها در روز بدر نازل نشده بلکه بعد از
جنگ احد نازل شده است .
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «امانت‌داری انبیا».
