امنیت در قرآن خام
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
امنيت: ايمنى و آسودگى از تهديدهاى فردى و اجتماعى
امنيت مصدر جعلى از ريشه «ا ـ م ـ ن» به معناى در امان بودن، ايمنى و آسودگى
[۱] و از بين رفتن هراس و نگرانى است.
[۲] كاربرد وصفى آن در مواردى مانند «البَلَدِ الاَمينِ» (تين/۹۵،۳) و «قَريَة كانَت ءامِنَةً» (نحل/۱۶،۱۱۲) به معناى مطمئن، آرام و آسوده‌خاطر است.
[۳] در اصطلاح سياسى و حقوقى به حالت فراغت از هرگونه تهديد يا حمله و نيز به آمادگى براى رويارويى با هر تهديد• و حمله امنيت گفته مى‌شود و به صورت امنيت فردى، اجتماعى، ملى و بين المللى كاربرد يافته است. امنيت فردى حالتى است كه در آن، فرد فارغ از ترس آسيب رسيدن به جان يا مال يا آبروى خود يا از دست دادن آن زندگى كند. امنيت اجتماعى نيز حالت فراغت همگانى از تهديدى است كه كردار غير قانونى دولت يا دستگاهى يا گروهى يا فردى در تمامى يا بخشى از جامعه پديد آورد. امنيت ملى حالتى است كه ملتى فارغ از تهديدِ از دست دادن همه يا بخشى از جمعيت، دارايى يا خاك خود به سر برد و در امنيت بين المللى قدرتها در حالت تعادل و حفظ وضع موجودند و از دستيازى به قلمرو ديگران خوددارى مى‌كنند و در جهت حفظ صلح بين‌المللى كوششهاى هماهنگى دارند و سازمانهاى بين المللى ضامن آن به شمار مى‌آيند.
[۴] نسبى بودن فقدان تهديد به عنوان مهم‌ترين عنصر امنيت، از اين مفهومْ مقوله‌اى نسبى و داراى شدت و ضعف ساخته است.
از نظر قرآن امنيت مفهومى وسيع و فراگير است و افزون بر موارد ايمنى از عذاب الهى در آخرت، در دو سطح روانشناختى و جامعه شناختى قابل بررسى است. در سطح نخست به آرامش• روحى افراد و كسب مدارج معنوى آنان ارتباط مى‌يابد كه از حوزه اصطلاحى امنيت در علوم اجتماعى بيرون بوده و به موضوع آرامش و اضطراب در روانشناسى ارتباط دارد. در سطح ديگر امنيت باگونه‌هاى فراوان خود ابعاد گوناگون زندگى فردى، اجتماعى، سياسى و اقتصادى را دربرمى‌گيرد و با اقتدار و انسجام و وحدت جامعه پيوند دارد. اين امنيت همه جانبه افزون بر ايجاد زمينه‌هاى پيشرفت و توسعه داخلى، امنيت خارجى جامعه را سبب مى‌شود.
در قرآن‌كريم افزون بر واژه امن و مشتقات آن (نور/۲۴،۵۵؛ دخان/۴۴،۵۱؛ بقره/۲،۱۹۶؛ نحل/۱۶، ۱۱۲؛ ...) ازكليدواژه‌هايى مانند سلم (بقره/۲،۲۰۸)، سلام (رعد/۱۳،۲۴)، سكينه (توبه/۹،۲۶)، صلح (نساء/۴،۱۲۸) و واژگانى در طرف مقابل امنيت مانند خوف (بقره/۲،۱۱۲)، رعب (حشر/۵۹ ،۲)، حزن (بقره/۲،۳۸) و نيز آيات جهاد (بقره/۲،۱۹۳؛ نساء/۴،۹۱)، قصاص(نحل/۱۶،۱۲۶؛ بقره/۲،۱۷۹) و حدود (نور/۲۴،۴) موضوع امنيت برداشت مى‌شود، افزون بر اين، آيات ديگرى نيز در ترسيم حوزه معنايى امنيت نقش دارد كه عبارت است از آياتى كه با بيان پاره‌اى احكام فقهى و اخلاقى، امنيت عقيده (بقره/۲،۲۵۶)، جان (مائده/۵ ،۳۲؛ انعام/۶ ،۱۵۱)، مال (مائده/۵ ،۳۸) و آبروى (نساء/۴،۵۸ ؛ حجرات/۴۹، ۱۱ ـ ۱۲) انسانها را محترم شمرده و پيوند ميان مؤمنان را بر پايه برادرى (حجرات/۴۹،۱۰)، صلح (حجرات/۴۹،۹ ـ ۱۰)، احسان(نساء/۴،۳۶) و قسط و عدل (حجرات/۴۹،۹) دانسته است و بر آمادگى دفاعى مسلمانان (انفال/۸ ،۶) و جهاد (براى نمونه نك: نساء/۴، ۸۴) تأكيد كرده و بر حرمت جنگ در مكان (بقره/۲، ۱۲۵، آل‌عمران/۳،۹۷) و زمانهاى (توبه/۹، ۳۶) ويژه‌اى دلالت دارد.
[۵] . تاج العروس، ج ۱۸، ص ۲۳، «امن»؛ لغت نامه، ج ۳، ص ۳۳۷۶؛ فرهنگ فارسى، ج ۱، ص ۳۵۴، «امنيت».
[۶] . مفردات، ص ۹۰، «امن».
[۷] . نثر طوبى، ج ۱، ص ۴۰، «امن».
[۸] . دانشنامه سياسى، ص ۳۸ ـ ۳۹، «امن».
