اِسْتَهْوَتْه (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اِسْتَهْوَتْه:
(اسْتَهْوَتْهُ الشَّيَاطِينُ) اِسْتَهْوَتْه: از ماده
«هوى» كه پيش از اين به شرح آن پرداختيم.
اين جمله به معنى وادار كردن كسى به پيروى از هوى‌وهوس است:
(... كَالَّذِي اِسْتَهْوَتْهُ اَلشَّيٰاطِينُ فِي اَلْأَرْضِ حَيْرٰانَ...)«همانند كسى كه بر اثر وسوسه‌هاى شياطين راه را گم كرده و سرگردان مانده»
كلمه «حيران» در لغت به معنى «رفت‌وآمد» است و معمولا كنايه از سرگردانى مى‌باشد، چون افراد با سرگردانى مقدارى راه مى‌روند سپس بازمى‌گردند، بنابراين
آیه فوق افرادى را كه از
ایمان به سوى
شرک بازگردند به هوى‌پرستان سرگردان تشبيه كرده كه برنامه‌هايشان ملهم از
شیطان است.
به موردی از کاربرد
اِسْتَهْوَتْه در
قرآن، اشاره می‌شود:
(قُلْ أَنَدْعُو مِن دُونِ اللّهِ مَا لاَ يَنفَعُنَا وَ لاَ يَضُرُّنَا وَ نُرَدُّ عَلَى أَعْقَابِنَا بَعْدَ إِذْ هَدَانَا اللّهُ كَالَّذِي اسْتَهْوَتْهُ الشَّيَاطِينُ فِي الأَرْضِ حَيْرَانَ لَهُ أَصْحَابٌ يَدْعُونَهُ إِلَى الْهُدَى ائْتِنَا قُلْ إِنَّ هُدَى اللّهِ هُوَ الْهُدَىَ وَ أُمِرْنَا لِنُسْلِمَ لِرَبِّ الْعَالَمِينَ) (بگو: «آيا غير از
خدا، چيزى را بخوانيم و عبادت كنيم كه نه سودى به حال ما دارد، نه زيانى و به اين ترتيب، به عقب برگرديم بعد از آن‌كه خداوند ما را
هدایت كرده است؟! همانند كسى كه براثر وسوسه هاى شياطين، در روى
زمین راه را گم كرده، و سرگردان مانده است؛ در حالى كه يارانى دارد كه او را به هدايت دعوت مى‌كنند و مى‌گويند: به سوى ما بيا!» بگو: تنها هدايت خداوند، هدايت واقعى است و ما دستور داريم كه تسليم پروردگار جهانيان باشيم.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: مثال زده است به
انسان متحيرى كه در كار خود سرگردان است و درباره
سعادت خود عزم راسخى ندارد و لذا بهترين راه سعادت و مستقيم‌ترين راه رسيدن به هدف را كه قبل از او هم كسانى آن راه را پيموده و به هدف رسيده‌اند ترک مى‌گويد، آن گاه سرگشته و حيران مانده شيطان‌ها محاصره‌اش نموده و به سوى هلاكش مى‌خوانند، هر چه هم كه ياران هدايت يافته‌اش بر او بانگ مى‌زنند و به سوى هدايتش
دعوت مى‌كنند قبول نمى‌كند و در عين اينكه بر سر دو راهى سقوط و نجات قرار گرفته، نمى‌فهمند تكليفش چيست.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «اِسْتَهْوَتْه»، ج۴، ص۶۱۰.
