بزازی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بزّازی، محمد بن محمدبن شهاب بن یوسف کَردَریِ بریقینیِ خوارزمی، ملقب به حافظ الدین،
فقیه و
اصولی حنفی قرن نهم است.
اصل او از کَرْدَر از توابع
خوارزم است.
مدتی در شبه جزیره کریمه و نواحی بلغار اقامت کرد و سپس به دیار خویش بازگشت، در
سفر بعد به
روم رفت و مقیم آن‌جا شد.
در دوران اقامت در روم با فَناری به بحث پرداخت و در
فروع بر او برتری یافت؛ اما در اصول مغلوب وی شد.
او در اواسط
رمضان ۸۲۷ در
مکه از
دنیا رفت.
بزازی اصول و فروع را بر مبنای
مذهب ابو حنیفه نزد
پدر خویش آموخت.
شهرت
اجتماعی او بیش‌تر به جهت فتوایی است که به
کفر امیر تیمور داد،
و همین موضوع موجب گریز او از قلمرو
حکومت تیمور شد.
آثار مهم او عبارت است از: ۱) الفتاوی البزازیة یا الجامع الوجیز، که یک دوره
فقه حنفی است و در ۸۱۲ تألیف شده است.
این کتاب مورد اعتماد
علما بوده و سراج الدین بن طبیب آن را خلاصه کرده است.
به گفته الیان سرکیس
این
کتاب در حاشیه الفتاوی الهندیه چاپ شده است.
حاجی خلیفه به
نقل از
ابی السعود مفتی گفته است که با وجود این کتاب، از نگاشتن
کتاب فقهی شرم می‌کند
عبدالحی لکنوی نیز به جامعیت کتاب و شمول آن بر
مسائل فقهی اشاره کرده است؛ ۲)
مناقب ابی حنیفه، معروف به المناقب الکردریة، که همراه مناقب ابی حنیفة تألیف مُوَفَّق بن احمدِ مکّی در ۱۳۲۱/۱۹۰۳ در
هند چاپ شده است
۳) شرح مختصر قُدوری در
فروع فقه حنفی که اصل آن تألیف احمدبن محمد قدوری عالم حنفی
قرن پنجم است
۴) مناسک حج؛ ۵) آداب القضاء.
(۱) ابن عماد، شذرات الذّهب فی اخبار من ذهب، بیروت ۱۳۹۹/ ۱۹۷۹.
(۲) اسماعیل بغدادی، هدیة العارفین، ج ۲، در حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۶، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
(۳) مصطفی بن عبدالله حاجی خلیفه، کشف الظنون عن اسامی الکتب والفنون، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
(۴) علی اکبر دهخدا، لغت نامه، زیرنظر محمد معین، تهران ۱۳۲۵ ـ ۱۳۵۹ ش.
(۵) خیرالدین زرکلی، الاعلام، بیروت ۱۹۸۴.
(۶) محمدبن عبدالرحمن سخاوی، الضّوء اللاّ مع لاهل القرن التاسع، قاهره (بی تا)، ج ۱۰، ص ۳۷.
(۷) یوسف الیان سرکیس، معجم المطبوعات العربیّه والمعرّبه، قاهره ۱۳۴۶/ ۱۹۲۸.
(۸) عمررضا کحاله، معجم المؤلفین، بیروت (تاریخ مقدمه ۱۳۷۶).
(۹) عبدالحی بن عبدالحلیم لکنوی، الفواید البهیّة فی تراجم الحنفیّة، کراچی ۱۳۹۳.
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بزّازی»، شماره۱۲۶۵.
