• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

بل اضرابیه

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



بل اضرابیه لفظ مفید تصحیح کلام قبل یا تأکید یا حصر کلام بعد هست.




" بل اضرابیه " که از ادات حصر و استثنا است، در سه مورد بکار مى رود.

۱.۱ - برای تصحیح ما قبل


گاهى " بل " در کلام مى آید تا دلالت نماید که " مضرب عنه " ـ اسم قبل از بل ـ مقصود نبوده بلکه از روى غفلت یا اشتباه آورده شده است ؛ براى مثال، شخص به جاى این که بگوید : " جائنى زید "، از روى غفلت یا سبق لسان مى گوید: " جائنى عمرو "، سپس با کلمه " بل " آن را تصحیح کرده و مى گوید: " بل زید " ؛ این قسم، مفید حصر نیست.

۱.۲ - برای تاکید


گاهى " بل " در کلام به منظور تأکید مى آید ؛ به این بیان که آوردن " مضرب عنه " به منظور مقدمه چینى براى آوردن "مضرب الیه " است، مانند: " محمد ( ص ) نبى بل رسول " ؛ این قسم از " بل " هم مفید حصر نیست.

۱.۳ - برای ابطال ما قبل


گاهى " بل " براى ردع و ابطال کلمه یا جمله قبل از خود، به کار مى رود، مثل آیه: " ام یقولون به جِنّة بل جائهم بالحق " ؛ این قسم، مفید حصر است.



آخوندخراسانى، محمدکاظم بن حسین، کفایة الاصول، ص۲۴۹.
مظفر، محمد رضا، اصول الفقه، ج۱، ص۱۲۸-۱۲۹.
مکارم شیرازی، ناصر، انوارالاصول، ج۲، ص۷۷-۷۸.
سبحانی، جعفر، الموجز فى اصول الفقه، ص۱۷۴.



مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی.    



جعبه ابزار