• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

بلوغ در قرآن

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



بلوغ، آغاز مرحله‌ای از زندگی انسان که مشمول تکالیف و بسیاری از حقوق می‌شود.



بلوغ واژه‌ای عربی و به معنای رسیدن به مراد، رسیدن یا نزدیک شدن به انتهای امر یا پایان مقصد زمانی، مکانی یا جز اینها،
[۱] مفردات، ص۱۴۴.
[۲] القاموس المحیط، ص۱۰۴۲.
کامل و رسیده شدن میوه ، ادراک و رسیدن کودک به سن رشد و بالندگی است.
[۴] لسان العرب، ج۱، ص۴۸۶.
[۵] المصباح، ص۶۱، «بلغ».


۱.۱ - در کاربرد رایج

در کاربرد رایج، مراد از بلوغ آغاز مرحله‌ای طبیعی در زندگی کودک است که در آن، با پیدایی و شکوفایی غریزه جنسی و پدید آمدن برخی دگرگونیهای جسمی و روانی و رشد عقلی و ادراکی، وی به مرتبه مردان یا زنان نایل می‌شود.
[۷] المدخل الفقهی العام، ص۷۷۷.
[۸] بلوغ دختران، ص۱۲۹-۱۳۰.


۱.۲ - در کاربرد فقهاء

به نظر برخی مراد از بلوغ در کاربرد فقها همان بلوغ طبیعی و جنسی است
[۱۰] بلوغ دختران، ص۲۵۷.
[۱۱] الاحوال الشخصیة فی فقه اهل البیت علیهم‌السّلام، ص۱۶.
؛ ولی هرچند امارات و نشانه‌های طبیعیِ بلوغ شرعی ، همان علامتهای بلوغ طبیعی است، با توجه به اینکه از میان نشانه‌های بلوغ طبیعی تنها برخی از آنها در فقه پذیرفته شده و سن بلوغ نیز در فقه اسلامی معین گردیده، باید گفت که واژه‌های بلوغ و بالغ در فقه و حقوق اسلامی به اصطلاحی خاص تبدیل شده و معنای آنها با مفهوم لغوی و عرفی آنها انطباق کامل ندارد.


اهمیت بلوغ در فقه و حقوق از آن روست که این مقطع از زندگی انسان نقطه آغاز شمول تکالیف و بسیاری از احکام شرعی و حقوق نسبت به او به شمار می‌رود و به همین سبب گاه سن بلوغ «سن تکلیف» نیز نامیده می‌شود.


در قرآن کریم سه تعبیر درباره بلوغ ذکر شده که به معنای اصطلاحی بلوغ مربوط است: بلوغ حُلُم، بلوغ نِکاح و بلوغ اَشُدّ. در برخی احادیث
[۱۵] السنن الکبری، ج۶، ص۵۷.
[۱۶] السنن الکبری، ج۶، ص۵۹.
مراد از این سه تعبیر، احتلام ذکر شده که یکی از نشانه‌های مهم بلوغ است (همین مقاله تعابیر قرآنی درباره بلوغ)؛ همچنین قرآن به مرحله پیش از بلوغ در زندگی انسان با واژگانی چون طِفْل، صَبیّ و یتیم اشاره کرده است. به نظر مفسران، مراد از این واژه‌ها در همه یا غالب مواردِ کاربرد آنها در قرآن، کسی است که در پیش از بلوغ قرار دارد.
[۳۵] مجمع البیان، ج۴، ص۸۳۵.
در آیات مربوط به بلوغ در قرآن کریم، شماری از مهم‌ترین احکام بلوغ مانند نشانه‌های بلوغ، جایگاه بلوغ در ثبوت تکلیف و نیز پاره‌ای از احکام وضعی بیان شده است.


۱. مفردات، ص۱۴۴.
۲. القاموس المحیط، ص۱۰۴۲.
۳. مقاییس اللغه، ج۱، ص۳۰۱-۳۰۲، «بلغ».    
۴. لسان العرب، ج۱، ص۴۸۶.
۵. المصباح، ص۶۱، «بلغ».
۶. جواهرالکلام، ج۲۶، ص۴-۵.    
۷. المدخل الفقهی العام، ص۷۷۷.
۸. بلوغ دختران، ص۱۲۹-۱۳۰.
۹. جواهرالکلام، ج۲۶، ص۴-۵.    
۱۰. بلوغ دختران، ص۲۵۷.
۱۱. الاحوال الشخصیة فی فقه اهل البیت علیهم‌السّلام، ص۱۶.
۱۲. جواهر الکلام، ج۲۶، ص۴-۵.    
۱۳. العناوین الفقهیه، ج۲، ص۷۳۲.    
۱۴. بحارالانوار، ج۱۰۰، ص۱۶۱-۱۶۵.    
۱۵. السنن الکبری، ج۶، ص۵۷.
۱۶. السنن الکبری، ج۶، ص۵۹.
۱۷. نور/سوره۲۴، آیه۳۱ ۵۹.    
۱۸. حج/سوره۲۲، آیه۵.    
۱۹. غافر/سوره۴۰، آیه۶۷.    
۲۰. مریم/سوره۱۹، آیه۱۲.    
۲۱. مریم/سوره۱۹، آیه۲۹.    
۲۲. انعام/سوره۶، آیه۱۵۲.    
۲۳. بقره/سوره۲، آیه۸۳.    
۲۴. بقره/سوره۲، آیه۱۷۷.    
۲۵. بقره/سوره۲، آیه۲۱۵.    
۲۶. بقره/سوره۲، آیه۲۳۰.    
۲۷. نساء/سوره۴، آیه۲.    
۲۸. نساء/سوره۴، آیه۳.    
۲۹. نساء/سوره۴، آیه۶.    
۳۰. نساء/سوره۴، آیه۸.    
۳۱. نساء/سوره۴، آیه۱۰.    
۳۲. نساء/سوره۴، آیه۳۶.    
۳۳. نساء/سوره۴، آیه۱۲۷.    
۳۴. التبیان، ج۵، ص۱۲۴.    
۳۵. مجمع البیان، ج۴، ص۸۳۵.
۳۶. تفسیر قرطبی، ج۱۲، ص۱۲.    
۳۷. المنیر، ج۴، ص۲۲۷-۲۲۹.    



دائرةالمعارف قرآن کریم، جلد ششم، برگرفته از مقاله«بلوغ در قرآن».    



جعبه ابزار