• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

بهتان‌

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



نسبت دروغین و ناروا به کسی دادن را بهتان گویند. از این عنوان در بابهای اجتهاد و تقلید، صلات، صوم، تجارت، قضاء، شهادات، حدود و تعزیرات به مناسبت سخن رفته است.




در نسبت بین بهتان و غیبت اختلاف است. برخی برآنند که نسبت میان آن دو تباین است؛ بدین معنا که غیبت عبارت است از بدگویی پشت سر کسی به صفتی که در او وجود دارد امّا بهتان بدگویی از شخص به صفتی است که در او وجود ندارد؛ خواه در حضور وی باشد یا در غیاب او. ولی برخی دیگر، نسبت را عموم و خصوص من وجه می‌دانند؛ بدین بیان که غیبت، بدگویی پشت سر شخص است، خواه آن بدی در او باشد یا نباشد. در این تفسیر، غیبت شامل بهتان به شخص در غیاب وی نیز می‌شود و احکام غیبت همچون وجوب حلالیت طلبیدن بر آن بار می‌گردد.
[۱] مصباح الفقاهة ج۱، ص۳۲۶-۳۲۷.
[۲] مصباح الفقاهة ج۱، ص۳۳۹.
[۳] مصباح الفقاهة ج۱، ص۳۶۴.
[۴] المکاسب المحرمة (امام خمینی) ج۱، ص۳۸۹.




بهتان، حرام بلکه حرمت آن از غیبت به معنای نخست شدیدتر است.



بهتان به خداوند از گناهان کبیره می‌باشد.

۳.۱ - نمونه‌هایی از بهتان به خداوند


فتوا و قضاوت بدون علم
[۹] کتاب القضاء (گلپایگانی) ج۱، ص۱۶۱
و بدعت در دین از مصادیق بهتان و افترا به خداوند شمرده شده است.



برخی، بهتان زدن به مخالف و اهل بدعت را جایز دانسته‌اند.



بهتان از نظر شرع مقدس در این دنیا آثاری دارد که به بیان آن پرداخته می‌گردد:

۵.۱ - ثبوت حد


و آن در صورتی است که موضوع مورد افترا از موارد ثبوت حد باشد، مانند بهتان به زنا یا لواط که از آن به قذف تعبیر می‌شود و نیز اگر کسانی بر زنا یا لواط شهادت دهند و تعدادشان از نصاب لازم در شهادت کمتر باشد بر آنان حدّ افترا و قذف جاری می‌شود.

۵.۲ - ثبوت تعزیر


افترا بر مؤمن- در موردی که موضوع افترا حدآور نباشد- و نیز افترا بر اهل ذمّه موجب ثبوت تعزیر است.

۵.۳ - بطلان روزه


افترا بر خداوند متعال، رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله و ائمّه علیهم السّلام در حال روزه بنابر نظر گروهی از فقیهان موجب بطلان آن می‌گردد.


 
۱. مصباح الفقاهة ج۱، ص۳۲۶-۳۲۷.
۲. مصباح الفقاهة ج۱، ص۳۳۹.
۳. مصباح الفقاهة ج۱، ص۳۶۴.
۴. المکاسب المحرمة (امام خمینی) ج۱، ص۳۸۹.
۵. الأقطاب الفقهیة، ص۱۰۰.    
۶. جواهر الکلام ج۴۱، ص۵۹.    
۷. جواهر الکلام ج۱۳، ص۳۱۱.    
۸. رسائل المحقق الکرکی ج۱، ص۱۶۹-۱۷۰.    
۹. کتاب القضاء (گلپایگانی) ج۱، ص۱۶۱
۱۰. الروضة البهیة ج۱، ص۵۸۱.    
۱۱. کتاب المکاسب ج۲، ص۱۱۸-۱۱۹.    
۱۲. درّ المنضود (گلپایگانی) ج۲، ص۱۴۸.    
۱۳. الکافی فی الفقه، ص۲۴۴.    
۱۴. مجمع الفائدة ج۱۳، ص۳۶.    
۱۵. جواهر الکلام ج۴۱، ص۴۱۶.    
۱۶. درّ المنضود (گلپایگانی) ج۲، ص۱۴۰-۱۴۲.    
۱۷. جواهر الکلام ج۱۶، ص۲۲۳-۲۲۵.    




فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۲، ص۱۵۲.    




جعبه ابزار