• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

بواط (دانشنامه‌حج)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


بواط، دومین غزوه پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) میان سپاه اسلام و کافران است. با آنکه میان سپاه اسلام و کافران نبردی رخ نداد، از این تعقیب در منابع تاریخ اسلام با عنوان غزوه یاد شده است.


بُواط/ابواط
[۱] تمیمی نجدی، محمد بن عبدالوهاب، مختصر زاد المعاد، ج۱، ص۱۳۹.    
[۲] حسن شراب، محمدمحمد، المعالم الاثیره، ص۵۴.    
نام یکی از کوه‌های قبیله جهینه در منطقه رَضوی
[۳] حموی، یاقوت، معجم البلدان، ج۱، ص۵۰۳.    
[۴] بغدادی، ابن عبد الحق، مراصد الاطلاع، ج۱، ص۲۲۸.    
[۵] حسن شراب، محمدمحمد، المعالم الاثیره، ص۵۴.    
میان مدینه و بندر ینبُع است که حدود ۹۰ کیلومتر با مدینه فاصله دارد و بر راه شام قرار گرفته است.
[۶] ابن سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، ج۲، ص۶.    
[۷] مقدسی، مطهر بن طاهر، البدء و التاریخ، ج۴، ص۱۸۲.    
[۸] ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۳، ص۸۶، «برد».    
این کوه دارای دو قله به نام جلسی و غوری است و در نزدیک ذی‌خُشُب
[۹] واقدی، محمد بن عمر، المغازی، ج۱، ص۱۲.    
[۱۰] ابن سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، ج۲، ص۶.    
[۱۱] بکری اندلسی، أبی‌عبید، معجم ما استعجم، ج۱، ص۱۵۴.    
و نزدیک ینبع
[۱۲] ابن هشام حمیری، عبدالملک، السیرة النبویه، ج۱، ص۵۹۸، «پانویس».    
[۱۳] بیهقی، ابوبکر، دلائل النبوه، ج۳، ص۱۱.    
[۱۴] حسن شراب، محمدمحمد، المعالم الاثیره، ص۵۴.    
قرار دارد.

پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در ربیع الاول
[۱۵] واقدی، محمد بن عمر، المغازی، ج۱، ص۲.    
[۱۶] بلاذری، أحمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۱، ص۲۸۷.    
[۱۷] ابن سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، ج۲، ص۵.    
یا ربیع الثانی
[۱۸] بیهقی، ابوبکر، دلائل النبوه، ج۵، ص۴۶۹.    
[۱۹] طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج۲، ص۱۲۲.    
سال ۲ق در عملیاتی پیشگیرانه به تعقیب کاروان تجاری قریش پرداخت. از آنجا که این تعقیب به منطقه بواط ختم شد، نام بواط بر این غزوه نهادند.
[۲۰] واقدی، محمد بن عمر، المغازی، ج۱، ص۱۲.    
[۲۱] ابن اثیر، عزالدین، الکامل، ج۲، ص۱۱۲.    


پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در این غزوه همراه ۲۰۰ تن از اصحاب که بیشتر از مهاجران بودند، به پرچم‌داری سعد بن ابی‌وقاص
[۲۲] ابن سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، ج۲، ص۵.    
[۲۳] ابن اثیر، عزالدین، الکامل، ج۲، ص۱۱۲.    
که پرچمی سفید به دست داشت،
[۲۴] ابن سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، ج۲، ص۵.    
[۲۵] ابن سیدالناس، محمد بن عبدالله، عیون الاثر، ج۱، ص۲۹۹.    
از مدینه عزیمت نمود و سعد بن معاذ
[۲۶] واقدی، محمد بن عمر، المغازی، ج۱، ص۷.    
[۲۷] بلاذری، أحمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۱، ص۲۸۷.    
[۲۸] مسعودی، علی بن حسین، التنبیه و الاشراف، ص۲۰۲.    
یا سائب بن عثمان بن مظعون
[۲۹] ابن هشام حمیری، عبدالملک، السیرة النبویه، ج۱، ص۵۹۸.    
[۳۰] عسقلانی، ابن حجر، الاصابه، ج۳، ص۲۰.    
و یا ابن اُم مکتوم
[۳۱] عصفری، خلیفة بن خیاط، تاریخ خلیفه، ص۶۰.    
را جانشین خود در مدینه کرد؛ امیة بن خلف جُمحی سرپرستی کاروان ۱۰۰ نفری مشرکان با ۲۵۰۰ شتر را عهده‌دار بود.

از آن رو که سپاه اسلام به این کاروان دست نیافت، بدون نبرد پس از ۱۵روز به مدینه بازگشت.
[۳۲] واقدی، محمد بن عمر، المغازی، ج۱، ص۱۲.    
[۳۳] بلاذری، أحمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۱، ص۲۸۷.    
[۳۴] طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج۲، ص۱۲۳.    


با آن که میان سپاه اسلام و کافران نبردی رخ نداد، از این تعقیب در منابع تاریخ اسلام با عنوان غزوه یاد شده است.
[۳۵] واقدی، محمد بن عمر، المغازی، ج۱، ص۱۲.    
[۳۶] ابن هشام حمیری، عبدالملک، السیرة النبویه، ج۱، ص۵۹۸.    
[۳۷] طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج۲، ص۱۲۳.    


پر شدن مشکی خالی با دعای پیامبر، معجزه‌ای بود که به گزارش جابر در غزوه بواط روی داده است.
[۳۸] قشيري نيسابوری، مسلم بن الحجاج، صحیح مسلم، ج۸، ص۲۳۲-۲۳۳.
[۳۹] ابن اثیر، ابوسعادات، جامع الاصول، ج۱۱، ص۳۸۴.


(۱) الاصابه، ابن حجر العسقلانی (م،۸۵۲ق)، به کوشش علی معوض و عادل عبدالموجود، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۵ق.
(۲) انساب الاشراف، البلاذری (م،۲۷۹ق)، به کوشش زکار و زرکلی، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۷ق.
(۳) البدء و التاریخ، المطهر المقدسی (م،۳۵۵ق)، بیروت، دار صادر، ۱۹۰۳م.
(۴) تاریخ خلیفه، خلیفة بن خیاط (م،۲۴۰ق)، به کوشش زکار، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۴ق.
(۵) تاریخ طبری (تاریخ الامم و الملوک)، الطبری (م،۳۱۰ق)، به کوشش محمد ابوالفضل، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
(۶) التنبیه و الاشراف، المسعودی (م،۳۴۵ق)، بیروت، دار صعب.
(۷) جامع الاصول فی احادیث الرسول، ابن اثیر (م،۶۰۶ق)، به کوشش الارنؤوط، مکتبة الحلوانی، ۱۳۹۲ق.
(۸) دلائل النبوه، البیهقی (م،۴۵۸ق)، به کوشش عبدالمعطی، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۰۵ق.
(۹) السیرة النبویه، ابن هشام (م،۲۱۳/۲۱۸ق)، به کوشش السقاء و دیگران، بیروت، دار المعرفه.
(۱۰) صحیح مسلم، مسلم (م،۲۶۱ق)، بیروت، دار الفکر.
(۱۱) الطبقات الکبری، ابن سعد (م،۲۳۰ق)، به کوشش محمد عبدالقادر، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۸ق.
(۱۲) عیون الاثر، ابن سید الناس (م،۷۳۴ق)، بیروت، مؤسسة عزالدین، ۱۴۰۶ق.
(۱۳) الکامل فی التاریخ، ابن اثیر (م،۶۳۰ق)، بیروت، دار صادر، ۱۳۸۵ق.
(۱۴) لسان العرب، ابن منظور (م،۷۱۱ق)، قم، ادب الحوزه، ۱۴۰۵ق.
(۱۵) مختصر زاد المعاد، محمد بن عبدالوهاب (م،۱۲۰۶ق)، قاهره، دار الریان، ۱۴۰۷ق.
(۱۶) مراصد الاطلاع، صفی الدین عبدالمؤمن بغدادی (م،۷۳۹ق)، بیروت، دار الجیل، ۱۴۱۲ق.
(۱۷) المعالم الاثیره، محمد محمد حسن شراب، بیروت، دار القلم، ۱۴۱۱ق.
(۱۸) معجم البلدان، یاقوت الحموی (م،۶۲۶ق)، بیروت، دار صادر، ۱۹۹۵م.
(۱۹) معجم ما استعجم، عبدالله البکری (م،۴۸۷ق.)، به کوشش السقاء، بیروت، عالم الکتب، ۱۴۰۳ق.
(۲۰) المغازی، الواقدی (م،۲۰۷ق)، به کوشش مارسدن جونس، بیروت، اعلمی، ۱۴۰۹ق.

۱. ↑ تمیمی نجدی، محمد بن عبدالوهاب، مختصر زاد المعاد، ج۱، ص۱۳۹.    
۲. ↑ حسن شراب، محمدمحمد، المعالم الاثیره، ص۵۴.    
۳. ↑ حموی، یاقوت، معجم البلدان، ج۱، ص۵۰۳.    
۴. ↑ بغدادی، ابن عبد الحق، مراصد الاطلاع، ج۱، ص۲۲۸.    
۵. ↑ حسن شراب، محمدمحمد، المعالم الاثیره، ص۵۴.    
۶. ↑ ابن سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، ج۲، ص۶.    
۷. ↑ مقدسی، مطهر بن طاهر، البدء و التاریخ، ج۴، ص۱۸۲.    
۸. ↑ ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۳، ص۸۶، «برد».    
۹. ↑ واقدی، محمد بن عمر، المغازی، ج۱، ص۱۲.    
۱۰. ↑ ابن سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، ج۲، ص۶.    
۱۱. ↑ بکری اندلسی، أبی‌عبید، معجم ما استعجم، ج۱، ص۱۵۴.    
۱۲. ↑ ابن هشام حمیری، عبدالملک، السیرة النبویه، ج۱، ص۵۹۸، «پانویس».    
۱۳. ↑ بیهقی، ابوبکر، دلائل النبوه، ج۳، ص۱۱.    
۱۴. ↑ حسن شراب، محمدمحمد، المعالم الاثیره، ص۵۴.    
۱۵. ↑ واقدی، محمد بن عمر، المغازی، ج۱، ص۲.    
۱۶. ↑ بلاذری، أحمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۱، ص۲۸۷.    
۱۷. ↑ ابن سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، ج۲، ص۵.    
۱۸. ↑ بیهقی، ابوبکر، دلائل النبوه، ج۵، ص۴۶۹.    
۱۹. ↑ طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج۲، ص۱۲۲.    
۲۰. ↑ واقدی، محمد بن عمر، المغازی، ج۱، ص۱۲.    
۲۱. ↑ ابن اثیر، عزالدین، الکامل، ج۲، ص۱۱۲.    
۲۲. ↑ ابن سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، ج۲، ص۵.    
۲۳. ↑ ابن اثیر، عزالدین، الکامل، ج۲، ص۱۱۲.    
۲۴. ↑ ابن سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، ج۲، ص۵.    
۲۵. ↑ ابن سیدالناس، محمد بن عبدالله، عیون الاثر، ج۱، ص۲۹۹.    
۲۶. ↑ واقدی، محمد بن عمر، المغازی، ج۱، ص۷.    
۲۷. ↑ بلاذری، أحمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۱، ص۲۸۷.    
۲۸. ↑ مسعودی، علی بن حسین، التنبیه و الاشراف، ص۲۰۲.    
۲۹. ↑ ابن هشام حمیری، عبدالملک، السیرة النبویه، ج۱، ص۵۹۸.    
۳۰. ↑ عسقلانی، ابن حجر، الاصابه، ج۳، ص۲۰.    
۳۱. ↑ عصفری، خلیفة بن خیاط، تاریخ خلیفه، ص۶۰.    
۳۲. ↑ واقدی، محمد بن عمر، المغازی، ج۱، ص۱۲.    
۳۳. ↑ بلاذری، أحمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۱، ص۲۸۷.    
۳۴. ↑ طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج۲، ص۱۲۳.    
۳۵. ↑ واقدی، محمد بن عمر، المغازی، ج۱، ص۱۲.    
۳۶. ↑ ابن هشام حمیری، عبدالملک، السیرة النبویه، ج۱، ص۵۹۸.    
۳۷. ↑ طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج۲، ص۱۲۳.    
۳۸. ↑ قشيري نيسابوری، مسلم بن الحجاج، صحیح مسلم، ج۸، ص۲۳۲-۲۳۳.
۳۹. ↑ ابن اثیر، ابوسعادات، جامع الاصول، ج۱۱، ص۳۸۴.


• دانشنامه حج و حرمین شریفین، برگرفته از مقاله «بواط»، تاریخ بازیابی۱۴۰۰/۰۴/۲۱.    


رده‌های این صفحه : جنگ های پیامبر | غزوات پیامبر | غزوه‌های پیامبر اسلام
جعبه ابزار