• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

بیان فعلی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



فعل رافعِ ابهام یا اجمال یک شیء را بیان فعلی گویند.




بیان فعلى یا مبین فعلی، به عمل فاعلى گفته می شود که بیان کننده مجملی می باشد.



مانند آن که به مجرد نزول آیه " و اقیموا الصلوة " پیامبر اکرم (ص) به عملى که در بردارنده قیام، قعود، رکوع و سجود باشد، مبادرت ورزید ؛ این عمل نزد حاضران در مجلس نزول وحی که به اقامه نماز آشنایى نداشتند مبین فعلى براى آیه بود ؛ همان گونه که حج رسول خدا (ص) مبین فعلى براى آیه " و لله على الناس حج البیت مَن استطاع الیه سبیلاً بود.



در کتاب " معالم الدین " آمده است: " و الفعل من الرسول (ص)کصلاته فانها بیان لقوله تعالی: " و اقیموا الصلاة " و کحجه فانه بیان لقوله تعالی: " و لله على الناس حجّ البیت ".



بیان فعلى از سه راه شناخته می شود.

۴.۱ - قصد فاعل


دانسته شود که قصد فاعل بیان مجمل است.

۴.۲ - تصریح فاعل


خود فاعل تصریح کند که فعل او براى بیان مجمل است.

۴.۲.۱ - مثال برای تصرح فاعل


براى مثال، پیامبر(ص) فرمود: " صلّوا کما رأیتمونى أصلّى "، یا درباره مناسک حج فرمود: " خذوا عنّى مناسککم ".

۴.۳ - دلیل عقلی


به دلیل عقلی فهمیده شود که فعل فاعل براى بیان مجمل است.

۴.۳.۱ - مثال برای دلیل عقلی


مثل این که در وقت حاجت، مجملى بیان شود و سپس فاعل، فعلى را که برای بیان بودن صلاحیت دارد، انجام دهد و فعل دیگرى در آن زمان انجام نشود ؛ در این صورت، عقل حکم مى کند آن فعل، بیان براى مجمل است، زیرا در غیر این صورت، تأخیر بیان از وقت حاجت لازم مى آید.


 
۱. صاحب معالم، حسن بن زین الدین، معالم الدین وملاذالمجتهدین، ص۱۵۷.    
۲. محقق حلی، جعفر بن حسن، معارج الاصول، ص۱۰۹.    
۳. محقق حلی، جعفر بن حسن، معارج الاصول، ص۱۰۹.    
۴. محقق حلی، جعفر بن حسن، معارج الاصول، ص۱۰۹.    




میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمد حسن، قوانین الاصول، ج۱، ص۳۴۰.    
مشکینی، علی، تحریرالمعالم، ص۱۴۰.
زحیلی، وهبه، اصول الفقه الاسلامى، ج۱، ص۳۲۸.
سجادی، جعفر، فرهنگ معارف اسلامى، ج۴، ص۱۲۰.
اصفهانی، محمد حسین، الفصول الغرویة فى الاصول الفقهیة، ص۲۲۶.



مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی.    



جعبه ابزار