تحریف مفهوم انتظار
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اهميّت مسئله انتظار
در ادامه به بحث «انتظار ظهور حضرت مهدى (عجل اللّه تعالى فرجه الشريف) و تشكيل حكومت جهانى» مى‌رسيم.
متأسّفانه اين حقيقت والا و كلاس عالى تربيت از جهاتى دچار انحرافى خطرناك شده است. آيا انتظار كشيدن براى آن حكومت جهانى به معنى فرار از زير بار مسئوليت‌هاست، يا آماده شدن براى پذيرش مسئوليت‌ها؟ فاصله بسيار زيادى بين اين دو مفهوم است.
دو روايت درباره اهميّت مسئله انتظار و حكومت جهانى مطرح مى‌كنيم تا اهميّت آن را دريابيم. امام سجّاد۷ مى‌فرمايند :
«إِنَ أَهْلَ زَمَانِ غَيْبَتِهِ الْقَائِلُونَ بِإِمَامَتِهِ الْمُنْتَظِرُونَ لِظُهُورِهِ أَفْضَلُ أَهْلِ كُلِّ زَمَانٍ» كسانى كه در زمان غيبت آن امام در انتظار ظهور ايشان هستند برترين مردم همه زمان‌ها مى‌باشند، يعنى مقامشان از همه بالاتر است. امّا به چه دليل؟ «لاِنَّ اللَّهَ تَعَالَى ذِكْرُهُ أَعْطَاهُمْ مِنَ الْعُقُولِ وَالاَْفْهَامِ وَ الْمَعْرِفَةِ مَا صَارَتْ بِهِ الْغَيْبَةُ عِنْدَهُمْ بِمَنْزِلَةِ الْمُشَاهَدَةِ» زيرا خداوند به‌قدرى معرفت به آن‌ها داده كه غيبت امامشان مانند زمان مشاهده و حضور ايشان است. و چنان در زمان غيبت احساس مسئوليت مى‌كنند كه اگر در خدمت و حضور امام باشند نيز همان مقدار احساس مسئوليت دارند؛ به همين دليل از مردم همه زمان‌ها برترند. در ادامه مى‌فرمايند: «وَجَعَلَهُمْ فِي ذَلِکَ الزَّمَانِ بِمَنْزِلَةِ الْمُجَاهِدِينَ بَيْنَ يَدَيْ رَسُولِ اللَّهِ»
[۱] اين منتظران واقعى در اين زمان مانند مجاهدانى هستند كه در كنار پيامبر اكرم ۹ در غزوات اسلامى شركت داشتند.
مرحوم علّامه مجلسى در بحارالانوار روايت ديگرى نقل مى‌كند كه از آن مى‌توان نتيجه گرفت: انتظار كشيدن براى ظهور آن حكومت جهانى، از افضل اعمال، و محبوب‌ترين عبادت نزد خداست.
[۲] مفهوم انتظار
برخورد افراد نادان با اين مسئله مهمّ به‌گونه‌اى بوده است كه هرگاه از آن‌ها سؤال مى‌كنيم: چرا برنمى‌خيزى و امر به معروف ونهى از منكر نمى‌كنى و با فساد مبارزه نمى‌نمايى؟ مى‌گويد: دنيا فاسد شده است، ما هم از عهده آن برنمى‌آييم، دعا كنيد صاحب شريعت بيايد و خودش همه امور را اصلاح كند. به او مى‌گوييم :
حداقل مراقب خانواده و جوانان و فرزندانت باش و از همان كودكى ايشان را تحت تعليمات اسلامى قرار بده. مى‌گويد: اين كار نيز از من ساخته نيست، و تلاش من بى‌فايده است چون محيط ورسانه‌ها و در كل، دنيا فاسد است؛ بايد منتظر باشيم و دعا كنيم صاحب شريعت بيايد.
در مطالب فوق، مسئله انتظار تبديل به عامل تنبلى، سستى وناتوانى و فرار از زير بار مسئوليت‌ها شده است.
در حالى كه حقيقت مطلب كاملاً عكس آن است.
به‌عنوان مثال: در اين ايّام دشمنان، ما را تهديد مى‌كنند، مى‌گويند: گزينه جنگ و حمله به تأسيسات اتمى مدّنظر ماست. همان‌طور كه مى‌دانيم غالباً تهديد آن‌ها توخالى است ولى در ميان احتمالات، يك احتمال اين است كه اين تهديدات واقعيت داشته باشد. آيا ما در انتظار مى‌مانيم كه صاحب شريعت بيايد و مشكل را حل كند؟ يا بهترين سلاح‌هاى دفاعى را تهيّه وزبده‌ترين نيروها را آماده مى‌كنيم، رزمايش‌هاى جنگى برپا مى‌كنيم و نقشه‌ها واطّلاعات لازم را آماده مى‌سازيم. اين معنى حقيقى انتظار است. اين‌ها در حالى است كه تنها يك درصد احتمال حمله باشد. امّا اگر بدانيم دشمن صددرصد حمله مى‌كند مسئله انتظار ماهيّت ديگرى پيدا مى‌نمايد و آمادگى كامل براى آن پيدا مى‌كنيم.
براى روشن شدن بيشتر مفهوم انتظار، دو آيه از قرآن را ضميمه مى‌كنيم و نتيجه آن را مى‌بينيم. در سوره انبياء مى‌فرمايد :
(وَ لَقَدْ كَتَبْنا فِي الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّكْرِ أَنَّ الاَْرْضَ يَرِثُها عِبادِيَ الصَّالِحُونَ)
[۳] ما در زبور و توراتِ موسى و در كتاب‌هاى آسمانى نوشته‌ايم و ثبت كرده‌ايم كه زمين به دست بندگان صالح مى‌افتد (كه تقريباً همه دانشمندان، اين آيه را اشاره به ظهور حضرت مهدى(ارواحنا فداه) مى‌دانند) اگر بخواهيم در زمره آيه شريفه قرار گيريم بايد مصداق (عِبادِيَ الصَّالِحُونَ) باشيم. يعنى جزء بندگان صالح خدا شويم.
در آيه‌اى ديگر در سوره حجر درباره بندگان واقعى خدا خطاب به شيطان مى‌فرمايد :
(إِنَ عِبادي لَيْسَ لَکَ عَلَيْهِمْ سُلْطانٌ)
[۴] اى شيطان! تو سلطه‌اى بر بندگان خاصّ من پيدا نمى‌كنى.
با كنار هم قرار دادن اين دو آيه درمى‌يابيم كه از يك طرف، زمين در اختيار بندگان صالح قرار مى‌گيرد و از طرفى ديگر، بندگان صالح آن‌هايى هستند كه تحت سلطه شيطان نيستند. پس اگر ما منتظر واقعى هستيم بايد تحت سلطه شيطان نباشيم. امّا اگر بازيچه شيطان هستيم دليل بر اين است كه نتوانسته‌ايم منتظر واقعى باشيم.
درباره صالحون كه در آيه اوّل اشاره شد نيز قرآن مى‌فرمايد :
(يُسارِعُونَ فِي الْخَيْراتِ)
[۵] در كارهاى نيك با يكديگر مسابقه مى‌دهند. اگر اين‌چنين باشيم جزء منتظران واقعى خواهيم بود.
اميد است خداوند به همه ما توفيق دهد كه مصداق منتظران واقعى و(عِبادِيَ الصَّالِحُونَ) باشيم.
[۶] . بحار الانوار، ج۵۲، ص ۱۲۲، ح ۴.
[۷] . همان، ص ۱۲۳، ح :۷ قَالَ أَمِيرُ الْمُوْمِنِينَ ۷: «انْتَظَرُوا الْفَرَجَ وَ لاَ تَيْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِفَإِنَّ أَحَبَ الاَْعْمَالِ إِلَى‌اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ انْتِظَارُ الْفَرَجِ» و بحار الانوار، ج۵۲، ص ۱۲۵، ح:۱۱ «إمَامُالْبَاقِرِ عَنْ آبَائِهِ : قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ۹: أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ انْتِظَارُ الْفَرَجِ».
[۸] . أنبياء، آيه ۱۰۵.
[۹] . حجر، آيه ۴۲.
[۱۰] . آل عمران، آيه :۱۱۴ يُوْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الاْخِرِ وَ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِوَيُسارِعُونَ فِي الْخَيْراتِ وَ أُولئِکَ مِنَ الصَّالِحينَ.
