ترتیل قرآن در نماز (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

ترتیل به معنای شیوه خاص قرائت قرآن می‌باشد. رعایت ترتیل در قرائت و ذكرهاى نماز، مستحب است.

---

ماموریت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم به قرائت قرآن، همراه با تانی و تامل در نماز بود:
یـایها المزمل• قم الیل الا قلیلا• او زد علیه ورتل القرءان ترتیلا.
ای جامه به خود پیچیده! شب را، جز کمی، بپاخیز! یا بر نصف آن بیفزا، و قرآن را با دقت و تامل بخوان.

برخی مفسران مانند علامه طباطبایی فرموده‌اند: ظاهر از «رتل القرآن...»، ترتیل قرآن در نماز است.
آنچه در آیات فوق روی آن تکیه شده مساله قرائت قرآن نیست، بلکه مساله ترتیل است. در تفسیر ترتیل روایاتی از معصومین علیهم‌السلام نقل شده که هر کدام به یکی از ابعاد وسیع آن اشاره می‌کند. در حدیثی از امیرمؤمنان علی علیه‌السلام می‌خوانیم که:
بینه بیانا و لا تهذه هذا الشعر، و لا تنثره نثر الرمل، و لکن اقرع به القلوب القاسیة، و لا یکونن هم احدکم آخر السورة: ترتیل یعنی آن را به طور روشن بیان کن، نه مانند اشعار، سریع و پشت سر هم بخوان، و نه مانند دانه‌های شن آن را پراکنده ساز، لکن چنان بخوان که دلهای سنگین را با آن بکوبی و بیدار کنی، هرگز هدف شما این نباشد که حتما به آخر سوره برسید (مهم آن است که محتوای آیات را درک کنید).
در حدیث دیگری از امام صادق علیه‌السلام در تفسیر ترتیل می‌خوانیم:
اذا مررت بآیة فیها ذکر الجنة فاسال الله الجنة، و اذا مررت بآیة فیها ذکر النار فتعوذ بالله من النار: وقتی از کنار آیه‌ای می‌گذری که در آن نامی از بهشت است توقف کن و از خدا بهشت را بطلب (و خود را برای آن بساز) و هنگامی که از آیه‌ای می‌گذری که در آن نام دوزخ است از آن به خدا پناه بر (و خویشتن را از آن دور دار).
و در روایت دیگری از همان امام علیه‌السلام آمده که در تفسیر ترتیل فرمود:
هو ان تتمکث فیه و تحسن به صوتک: ترتیل آن است که در آیات مکث کنی، و با صدای خوب آن را بخوانی. ، و نیز در حدیث دیگری از همان حضرت چنین نقل شده:
ان القرآن لا یقرا هذرمة، و لکن یرتل ترتیلا، اذا مررت بآیة فیها ذکر النار وقفت عندها و تعوذت بالله من النار: قرآن را سریع و تند نباید خواند، بلکه باید با ترتیل خوانده شود، هر گاه از آیه‌ای می‌گذری که در آن سخنی از دوزخ است می‌ایستی، و از آتش دوزخ به خدا پناه می‌بری.
و بالآخره در حالات پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله نقل شده است که آن حضرت آیات را از یکدیگر جدا می‌کرد، و صدای خود را می‌کشید. این روایات و روایات دیگری که به همین معنی در اصول کافی و نور الثقلین و در المنثور و سایر کتب حدیث و تفسیر نقل شده همگی گواه بر این حقیقت است که نباید آیات قرآن را به عنوان الفاظی خالی از محتوا و پیام، تلاوت کرد، بلکه باید به تمام اموری که تاثیر آن را در خواننده و شنونده عمیق می‌سازد توجه داشت، و فراموش نکرد که این پیام الهی است، و هدف تحقق بخشیدن به محتوای آن است.
ولی متاسفانه امروز بسیاری از مسلمانان از این واقعیت فاصله گرفته، و از قرآن تنها به الفاظی اکتفاء نموده‌اند، و همشان فقط ختم سوره و ختم قرآن است، بی آنکه بدانند این آیات برای چه نازل شده؟ و چه پیامی را ابلاغ می‌کند؟ درست است که الفاظ قرآن نیز محترم، و خواندن آن دارای فضیلت است، ولی نباید فراموش کرد که این الفاظ و تلاوت مقدمه بیان محتوا است.

---