ترجمه اقریقایی(نهایی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ترجمه قرآن به زبانهای افریقایی.
مهمترین زبانهایی که
مسلمانان افریقایی غیر عرب‌زبان بدان تکلم می‌کنند،
سواحلی (در شرق افریقا خاصه
تانزانیا و
کنیا )،
هوسایی (در غرب
افریقا )، و
یوروبایی است.
نخستین
ترجمه قرآن به زبان سواحلی را گودفری دیل (عضو هیئت تبشیری دانشگاهها، اعزامی به افریقای مرکزی) در ۱۳۰۲ ش/ ۱۹۲۳ در
لندن انجام داد.
او این ترجمه را همراه با حاشیه‌هایی متأثر از مجادلات
مسیحی بر رد
اسلام منتشر کرد.
این ترجمه را علمای
مسلمان زنگبار تأیید کردند.
دومین ترجمه سواحلی قرآن از آن شیخ‌مبارک احمد احمدی، رهبر هیئت تبلیغی احمدیه (قادیانیه) در شرق افریقا، بود که وی آن را در ۱۳۳۲ ش/ ۱۹۵۳ در
نایروبی همراه با تفسیری از قرآن منتشر کرد.
در این
تفسیر وی کوشیده است مسائل جدلی را که غیرمسلمانان مطرح کرده‌اند، پاسخ دهد.
در مقام پاسخگویی به آرای احمدیه، شیخ‌عبداللّه صالح فارسی (قاضی اعظم کنیا) تصمیم به ترجمه قرآن گرفت.
وی قبلاً برخی ایرادات ترجمه شیخ‌مبارک را در رساله‌ای منتشر کرده بود.
ترجمه او در ۱۳۴۸ ش/ ۱۹۶۹ منتشر شد.
نخستین ترجمه قرآن به زبان هوسایی را شیخ‌ابوبکر محمود جومی،
قاضی‌القضاه شمال
نیجریه ، با همکاری گروهی از علما (از ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۸ ش) به انجام رساند.
وی ترجمه قرآن را از
جزء سی‌ام آغاز کرد.
متن کامل ترجمه وی در ۱۳۵۸ ش/ ۱۹۷۹ در
بیروت چاپ و در
کانو منتشر گردید.
در این ترجمه وی
آیات را در یک طرف و ترجمه را در طرف دیگر قرار داده و در ابتدای هر
سوره خلاصه‌ای از تعالیم آن سوره را آورده است.
توضیحاتی نیز در حاشیه هر صفحه درج شده است.
دومین ترجمه هوسایی که تنها شامل بخشی از قرآن است، از آن احمد ابوالسعود و عثمان‌الطیب است که در بیروت، بدون ذکر تاریخ و نام مترجم و ناشر، منتشر شده است.
سومین ترجمه قرآن به زبان هوسایی را شیخ‌احمد لِمو و نصیرو مصطفی انجام داده‌اند.
آنان در این ترجمه از تفاسیر گوناگون قرآن استفاده کرده‌اند.
ترجمه دیگر قرآن به هوسایی، با نام احسان المنان فی ابراز خبایا القرآن، به قلم شیخ محمد ناصربن مختار صنهاجی، از علمای پر اثر نیجریه، است که همراه با تفسیر قرآن در چهار جلد (بیروت ۱۴۰۹/ ۱۹۸۸) به چاپ رسیده است.
آخرین ترجمه قرآن به زبان هوسایی، کار بشیراحمد محیی‌الدین است که در ۱۳۷۲ ش/ ۱۹۹۳ در مدرس هند، همراه با تفسیر، در سه جلد چاپ شده است.
نخستین تلاشها برای ترجمه قرآن به زبان یوروبایی را مبلّغان مسیحی صورت دادند.
آنان پیش از ترجمه قرآن، کتابهایی در باره اسلام، از جمله زندگینامه مختصری از
رسول اکرم ، منتشر کرده بودند.
نخستین بار مبلّغی مسیحی به نام کول، قرآن را به یوروبایی ترجمه کرد.
وی این کار را به پیشنهاد جمعی از اعضای
کلیسای مقدّس مسیحی آغاز نمود و در ۱۳۲۴/ ۱۹۰۶ ترجمه خود را به پایان رساند.
این کتاب ابتدا در
انگلستان و در ۱۳۰۳ ش/ ۱۹۲۴ در
لاگوس منتشر گردید.
دومین تلاش برای ترجمه قرآن به زبان یوروبایی را مبلّغان احمدی انجام دادند.
در ۱۳۳۶ ش/ ۱۹۵۷ ترجمه بخشی از قرآن به زبان یوروبایی به قلم حاج سانیائولو، مبلّغ احمدیه، منتشر شد که به سبب استقبال از آن بارها تجدید چاپ گردید.
از آن‌جا که این ترجمه با برخی آرای فرقه احمدیه همراه بود، علمای یوروبایی آن را ترجمه صحیح قرآن تلقی نکردند و گروهی از آنان به ترجمه جدیدی پرداختند که در ۱۳۵۱ ش/ ۱۹۷۲ به اتمام رسید و تصحیح آن بر عهده گروه دیگری از
علما نهاده شد.
نتیجه کار این گروه نیز به گروه سومی داده شد تا یک بار دیگر به طور کامل با متن اصلی مقابله شود.
متن نهایی این ترجمه در ۱۳۵۲ ش/ ۱۹۷۳ آماده گردید و در همان سال در بیروت منتشر شد.
یکی دیگر از زبانهای افریقایی، زبان آفریکنس (زبان محلی و رسمی در افریقای‌جنوبی) است.
ترجمه‌ای از قرآن از مترجمی ناشناس در ۱۳۲۹ ش/ ۱۹۵۰ به این زبان منتشر شد.
دو ترجمه کامل قرآن از اسماعیل عبدالرزاق همراه با شیخ‌صلاح‌الدین (منتشر شده در ۱۳۳۹ش/۱۹۶۰) و محمداحمد باقر (منتشر شده در ۱۳۴۰ ش/ ۱۹۶۱) در دست است.
علت اصلی تأخیر ترجمه قرآن به زبانهای افریقایی، مخالفت علما با ترجمه قرآن به آن زبانها بوده است.
(۱) علی شواخ اسحاق، معجم مصنفات القرآن الکریم، ریاض ۱۴۰۳ـ۱۴۰۴/ ۱۹۸۳ـ۱۹۸۴.
(۲) رسول اسماعیل‌زاده، «پژوهش‌های قرآنی در میان ترکان»، کتاب ماه دین، سال ۴، ش ۱۱ و ۱۲ (شهریور و مهر ۱۳۸۰).
(۳) رسول اسماعیل‌زاده، «نگاهی به ترجمه‌های آذربایجانی قرآن کریم»، ترجمان وحی، سال ۱، ش ۱ (شهریور ۱۳۷۶).
(۴) احمد پاکتچی، «گزارشی کوتاه در باره ترجمه‌های قرآن کریم به زبان روسی»، ترجمان وحی، سال ۲، ش ۳ (شهریور ۱۳۷۷).
(۵) مرتضی ترابی، «نگاهی به تاریخ ترجمه قرآن کریم به ترکی استانبولی»، ترجمان وحی، سال ۶، ش ۱ (بهار و تابستان ۱۳۸۱).
(۶) جین‌یی‌جیو، «قرآن در چین»، ترجمه محسن جعفری‌مذهب، ترجمان وحی، سال ۲، ش ۴ (اسفند ۱۳۷۷).
(۷) جواد حدیدی، «ترجمه‌ای یهودی‌وار از قرآن مجید به زبان فرانسه»، ترجمان وحی، سال ۳، ش ۲ (اسفند ۱۳۷۸).
(۸) جواد حدیدی، «دومین ترجمه قرآن مجید به زبان فرانسه»، ترجمان وحی، سال ۴، ش ۱ (شهریور ۱۳۷۹).
(۹) جواد حدیدی، رهروان حقیقت (هفده گفتار)، تهران ۱۳۸۰ ش.
(۱۰) جواد حدیدی، «نخستین ترجمه قرآن به زبان فرانسه»، ترجمان وحی، سال ۱، ش ۱ (شهریور ۱۳۷۶ الف).
(۱۱) جواد حدیدی‌جواد حدیدی، «نقدی بر ترجمه بلاشر»، ترجمان وحی، سال ۱، ش ۲ (اسفند ۱۳۷۶ ب).
(۱۲) محمودالعلی حسینات، «ترجمه شاعر آلمانی فریدریش روکرت»، ترجمان وحی، سال ۴، ش ۱ (شهریور ۱۳۷۹).
(۱۳) مرتضی حسین صدرالافاضل، «تفاسیر علمای امامیه در شبه‌قاره هند و پاکستان»، ترجمه محمدهاشم، مشکوه، ش۱۰ (بهار ۱۳۶۵ الف).
(۱۴) مرتضی حسین صدرالافاضل، «شیوه‌های تفسیر قرآن کریم در هند و پاکستان»، ترجمه محمدهاشم، مشکوه، ش ۱۱ (تابستان ۱۳۶۵ ب).
(۱۵) مرتضی کریمی‌نیا، «مارمادوک پیکتال: مترجم قرآن کریم به زبان انگلیسی»، ترجمان وحی، سال ۳، ش ۱ (شهریور ۱۳۷۸).
(۱۶) مسعود منصوری، «تأملی در برخی از نقاط قوّت و ضعف ترجمه رودی پارت»، ترجمان وحی، سال ۴، ش ۲ (اسفند ۱۳۷۹).
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «ترجمه قرآن به زبانهای دیگر»، شماره۵۰۲۲.
