ترف (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تَرَف (به فتح تاء و راء) از
واژگان قرآن کریم به معنای
تنعم است. از مشتقات این واژه در
آیات قرآن مُتْرَف (به ضم میم و سکون تاء و فتح راء) به معنای کسی که به سر خود گذاشته شده، آنچه بخواهد می‌کند و از وی جلوگیری نمی‌شود و در کاربرد
قرآن به معنی ثروتمند سرکش است، یعنی کسی که به او
نعمت زیاد داده شده و آن در صورت عدم
ایمان سبب
طغیان و سرکشی است. این مادّه در همه جای قرآن مجید در مقام
ذمّ به کار رفته است.
تَرَف:
به معنی
تنعم است. التُرْفَه یعنی توسّع در
نعمت.
(وَإِذَا أَرَدْنَا أَن نُّهْلِكَ قَرْيَةً أَمَرْنَا مُتْرَفِيهَا فَفَسَقُواْ فِيهَا فَحَقَّ عَلَيْهَا الْقَوْلُ فَدَمَّرْنَاهَا تَدْمِيرًا) ابنِ عَرَفَه گفته: مُتْرَف کسی است که به سر خود گذاشته شده، آنچه بخواهد می‌کند و از وی جلوگیری نمی‌شود.
بنا بر این مُتْرَف به معنی ثروتمند است، یعنی کسی که به او نعمت زیاد داده شده و آن در صورت عدم
ایمان سبب
طغیان و سرکشی است که:
(اِنَّ الْاِنْسانَ لَیَطْغی • اَنْ رَآهُ اسْتَغْنی) (به يقين
انسان طغيان مى‌كند، از اين‌كه خود را بى‌نياز ببيند)
و از موارد استعمال آن در قرآن مجید به دست می‌آید که ثروتمند و قدرتمند سرکش مراد است و شاید به همین جهت است که
مجمع البیان آن را در آیه
(اِنَّهُمْ کانُوا قَبْلَ ذلِکَ مُتْرَفِینَ) ممتنع از اداء
واجبات گفته است.
(وَ کَذَّبُوا بِلِقاءِ الْآخِرَةِ وَ اَتْرَفْناهُمْ فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا) «ملاقات
آخرت را
تکذیب کرده و در
دنیا آنها را مرفّه و صاحب نعمت کردیم».
(وَ اتَّبَعَ الَّذِینَ ظَلَمُوا ما اُتْرِفُوا فِیهِ وَ کانُوا مُجْرِمِینَ) «
ستمکاران به آنچه در آن وسعت یافته بودند برگشتند و گناهکاران بودند».
(وَ ما اَرْسَلْنا فِی قَرْیَةٍ مِنْ نَذِیرٍ اِلَّا قالَ مُتْرَفُوها اِنَّا بِما اُرْسِلْتُمْ بِهِ کافِرُونَ) «در هیچ شهری
انذار کننده‌ای نفرستادیم مگر آنکه ثروتمندان آن گفتند: ما به آنچه فرستاده شده‌اید، کافریم».
از آیه شریفه به خوبی روشن می‌شود که در وهله اوّل، طبقه سوّم، از
انبیاء حمایت کرده‌اند، زیرا انبیاء به حمایت آنها و غیره برخاسته‌اند و نیز ثروتمندان در مرحله اوّل به مبارزه برخاسته‌اند، زیرا پیامبران از عیّاشی و خیره‌سری آنها جلوگیری کرده و به تعدیل و
انصاف وادار می‌نمودند و آن بر خلاف میل خودکامگان بود.
ناگفته نماند: این مادّه در همه جای
قرآن مجید در مقام
ذمّ به کار رفته است.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله "ترف"، ج۱، ص۲۷۲.
