• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ترکیب از جواهر

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


ترکیب که در فلسفه به معنی «یکی شدن چند چیز» یا «اتحاد امور کثیر» است چند گونه تقسیم دارد: ۱) تقسیم به حقیقی و اعتباری؛
[۱] نهایة الحکمة، طباطبایی، سید محمد حسین، ص۸۶، قم، مؤسسه نشر اسلامی، ۱۴۲۰ق.    
۲) تقسیم به عقلی و خارجی؛ ۳) تقسیم به انضمامی و اتحادی.
[۲] شوارق الالهام فی شرح تجرید الکلام، لاهیجی، عبدالرزاق، ج۱، ص۱۶۰، اصفهان، مهدوی، بی تا.



یکی از انواع ترکیبهای موجود در جهان مادی، ترکیبی است که اجزاء آن از جنس جوهر (یکی از مقولات عشر) هستند. این ترکیب را هم می‌توان میان دو ماهیتی که در تحقق خود بنحوی به یکدیگر وابسته‌اند دید و هم میان ماهیات غیروابسته یافت.
[۳] المبداوالمعاد، شیرازی، صدرالدین، ص۱۶۲، تهران، انجمن حکمت و فلسفه، ۱۳۵۴ش.
مثال مورد اول، ترکیب جسم از هیولای اولی و صورت جسمیه یا ترکیب انواع جسم (مانند چوب) از ماده و صورت نوعیه است و ترکیب گل از آب و خاک
[۴] المبداوالمعاد، شیرازی، صدرالدین، ص۱۶۲، تهران، انجمن حکمت و فلسفه، ۱۳۵۴ش.
یا ترکیب یک آلیاژ از آهن و مس، مثال مورد دوم است.
در جایی که دو جوهر بنوعی در تحقق خود به یکدیگر وابسته‌اند، از ترکیب آنها ماهیت و وجود جدیدی پدید می‌آید ولذا ترکیب آنها حقیقی است؛ اما در مواردی که دو جوهر در تحقق خود، به دیگری وابسته نیستند، از ترکیب آنها نوع جدیدی از ماهیت و وجود پدید نمی‌آید ولذا ترکیب آنها حقیقی نخواهد بود.
[۵] الاسفارالاربعة، شیرازی، صدرالدین، ج۴، ص۲۶۸، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۹۸۱م.

مرکبات جوهری نوع اول (مرکب حقیقی جوهری)، خود حتما از چند جوهر تشکیل شده‌اند و نمی‌توانند از جوهر و عرض تشکیل شده باشند؛
[۶] الاسفارالاربعة، شیرازی، صدرالدین، ج۳، ص۱۰۴.
زیرا در فلسفه ثابت می‌شود که محال است یک جوهر حقیقی (مرکب) از جوهر و عرض تشکیل شده باشد به نحوی که عرض از اجزاء مرکب محسوب شود.

مرکب حقیقی جوهری، گاهی از جنس و فصل خارجی تشکیل شده است مانند انسان و گاهی از جنس و فصل ذهنی مانند عقل و نفس.
[۷] الاسفارالاربعة، شیرازی، صدرالدین، ج۴، ص۲۶۱.    
جنس و فصل این جواهر مرکب، از ماده و صورت آنها (ذهنی یا خارجی) گرفته و انتزاع می‌شود.
[۸] الاسفارالاربعة، شیرازی، صدرالدین، ج۴، ص۲۸۱.
جسم از دو جوهر حال (صورت جسمیه) و محل (ماده اولی یا هیولا)، تشکیل شده است.
[۹] الاسفارالاربعة، شیرازی، صدرالدین، ج۴، ص۲۶۱.


۱. ↑ نهایة الحکمة، طباطبایی، سید محمد حسین، ص۸۶، قم، مؤسسه نشر اسلامی، ۱۴۲۰ق.    
۲. ↑ شوارق الالهام فی شرح تجرید الکلام، لاهیجی، عبدالرزاق، ج۱، ص۱۶۰، اصفهان، مهدوی، بی تا.
۳. ↑ المبداوالمعاد، شیرازی، صدرالدین، ص۱۶۲، تهران، انجمن حکمت و فلسفه، ۱۳۵۴ش.
۴. ↑ المبداوالمعاد، شیرازی، صدرالدین، ص۱۶۲، تهران، انجمن حکمت و فلسفه، ۱۳۵۴ش.
۵. ↑ الاسفارالاربعة، شیرازی، صدرالدین، ج۴، ص۲۶۸، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۹۸۱م.
۶. ↑ الاسفارالاربعة، شیرازی، صدرالدین، ج۳، ص۱۰۴.
۷. ↑ الاسفارالاربعة، شیرازی، صدرالدین، ج۴، ص۲۶۱.    
۸. ↑ الاسفارالاربعة، شیرازی، صدرالدین، ج۴، ص۲۸۱.
۹. ↑ الاسفارالاربعة، شیرازی، صدرالدین، ج۴، ص۲۶۱.


سایت پژوهه، برگرفته از مقاله «ترکیب از جواهر».    



جعبه ابزار