فخررازی این نوع تشبیه را ممکن نمیداند؛ زیرا عقل مستفاد از حس است؛ از این رو، گفتهاند: «من فقد حسا فقد فقد علما». و چون محسوس اصل برای معقول است، تشبیه به آن مستلزم این است که اصل را فرع و فرع را اصل قرار دهیم؛ و این جایز نیست. برخی از علما، این نوع تشبیه را جایز، بلکه آن را از لطیفترین تشبیه میدانند.
در این آیه، فوران آب و پرتاب شدن به بیرون به صورت غیرعادی (محسوس) را به حالت تکبر و برتری طلبی انسان (معقول) تشبیه کرده است. ۲. (اجعلتم سقایة الحاج وعمارة المسجد الحرام کمن آمن بالله والیوم الآخر...) .