تعمیر (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تَعْمِير یکی از مفردات به کار رفته در
قرآن کریم به معنای اعطاء
زندگی و حفظ بنا و ترميم آن است.
تَعْمِير: اعطاء
زندگی است.
(أَ وَ لَمْ نُعَمِّرْكُمْ ما يَتَذَكَّرُ فِيهِ مَنْ تَذَكَّرَ) «آيا زندگى نداديم بشما آيا زنده نگاه نداشتيم شما را مدتيكه پند شنو در آن متذكر ميشد؟!».
عُمْرَه: عمل مخصوصى است از اعمال
حجّ (وَ أَتِمُّوا الْحَجَّ وَ الْعُمْرَةَ لِلَّهِ)،
و آن چنين است كه شخص از
میقات،
احرام بسته، وارد
مکّه ميشود، هفت بار
کعبه را
طواف كرده در
مقام ابراهیم (علیه‌السّلام) نماز طواف ميخواند آنگاه ميان دو تلّ
صفا و
مروه، هفت بار
سعی و رفت و آمد ميكند، سپس به نيّت
تقصیر قسمتى از موى شارب (مثلا) را ميگيرد و با تقصير آن، عمل تمام است.
طبرسی فرموده
عمره از عمارة است و آن بمعنى زيادت ميباشد كه آباد كننده زمين آنرا بوسيله عمارت زيادت ميدهد.
نگارنده گويد: بنا بر اين علت
تسمیه عمره زايد بودن آن بر حجّ است و يا آن، باعث آباد بودن
بیت اللّه است.
(إِنَّما يَعْمُرُ مَساجِدَ اللَّهِ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ ...).
آيا مراد از تعمير حفظ بنا و ترميم آن است يا آباد نگاه داشتن بوسيله
نظافت و چراغ روشن كردن و نماز خواندن و غير اينهاست؟ و يا بوسيله اقامت در آنست؟ كه عماره مكان بهر سه معنى آمده است.
باحتمال قوى مراد حفظ بنا و ترميم آنست كه ظهور عمارت در آن است و آيه ما قبل كه فرموده:
(ما كانَ لِلْمُشْرِكِينَ أَنْ يَعْمُرُوا مَساجِدَ اللَّهِ ...)، ظهورش در ترميم بناست نه
زیارت و نماز خواندن. ايضا آيه:
(أَ جَعَلْتُمْ سِقايَةَ الْحاجِّ وَ عِمارَةَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ ...)، كه گذشت ظهورش در اصلاح بناست.
(هُوَ أَنْشَأَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَ اسْتَعْمَرَكُمْ فِيها ...)،
استعمار، بنا بر استفعال، طلب عمارت است، يعنى: «خدا شما را از زمين آفريده و از شما آبادى آنرا خواسته است»، و آن عبارت اخراى
خلیفة اللّه بودن انسان است. بعضى‌ها آنرا عمر دادن گفته‌اند ولى بر خلاف ظاهر است.
(أَ جَعَلْتُمْ سِقايَةَ الْحاجِّ وَ عِمارَةَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ كَمَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ وَ جاهَدَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ لا يَسْتَوُونَ عِنْدَ اللَّهِ ...)،
آيه شريفه گرچه مفهوما اعمّ است ولى جهت نزول آن مبيّن فضيلت
علی بن ابی طالب (علیه‌السّلام) است.
عیّاشی در
تفسیر خود از
ابی بصیر از
امام صادق (علیه‌السّلام) نقل كرده كه فرمود به امير المؤمنين (صلوات‌اللَّه‌عليه) گفتند: از افضل مناقب خويش ما را خبر ده. فرمود: آرى من و عبّاس و
عثمان بن ابی شیبه در
مسجد الحرام بوديم. عثمان بن ابى شيبه گفت: رسول خدا كليدهاى كعبه بمن داد. عباس گفت: رسول خدا سقاية را كه
زمزم باشد بمن داده (تأمين آب حاجيان) ولى يا على بتو چيزى نداده است سپس خدا نازل فرموده:
(أَ جَعَلْتُمْ سِقايَةَ الْحاجِّ وَ عِمارَةَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ كَمَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ وَ جاهَدَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ لا يَسْتَوُونَ عِنْدَ اللَّهِ).
در
مجمع آنرا بتعبير ديگرى نقل كرده و بجاى عثمان،
طلحة آورده و از
تفسیر طبری و غيره نيز نقل شده است.
(وَ الْبَيْتِ الْمَعْمُورِ)،
رجوع شود به «
رقّ» و روايات بيت المعمور در كتب روايات و تفسير.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله "تعمیر"، ج۵، ص۴۲.
