• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تغلیظ

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



تغلیظ یعنی سخت‏گیرى و در تنگنا قرار دادن کسى.
از آن به مناسبت در بابهاى امر به معروف و نهی از منکر، قضاء، حدود و دیات سخن رفته است.




تغلیظ یا گفتارى است یا رفتارى. اوّلى نیز گاه با تغلیظ زمانى و مکانى هر دو همراه است و گاه با یکى از آن دو.

۱.۱ - تغلیظ گفتارى (قولى)


تغلیظ قولى (خشونت در گفتار و برخورد تند) از مراتب امر به معروف و نهى از منکر و با توقّف دفع منکر بر آن، واجب است و در غیر این صورت جایز نیست
بر حاکم، تغلیظ در قسم دادن مستحب است. تغلیظ در قسم، به قول و زمان و مکان صورت مى‏گیرد. قول، مانند سوگند دادن به اسمى از اسماء خداوند که بر انتقامگرى، عظمت و هیبت ذات حق دلالت دارد. زمان، مثل قسم دادن در روز جمعه و مکان، همچون سوگند دادن در مسجد یا بین رکن و مقام در مسجد الحرام‏ و یا در مشاهد مشرفه و غیر آن از مکانهاى مقدّس.
تغلیظ قسم به یکى از امور یاد شده نسبت به کافر، به قول، زمان یا مکانى انجام مى‏گیرد که نزد او محترم و مقدّس است، مانند قسم دادن مسیحى در کلیسا در روز یکشنبه و یهودى در معبدش، روز شنبه به الفاظ و اسامى مقدّس نزد ایشان.
بر حاکم، تغلیظ در قسم دادن نسبت به تمامى حقوق هرچند اندک- بجز حقوق مالى کمتر از یک چهارم دینار- مستحب است.
اگر طرف دعوا از پذیرفتن تغلیظ در قسم خوددارى ورزد بر آن اجبار نمى‏شود.
با خودداری وى، نکول نیز تحقّق نمى‏یابد.

۱.۲ - تغلیظ فعلى (تشدید مجازات)


از موارد تشدید مجازات، ارتکاب زنا با مرده است؛ بدین معنا که حاکم، زناکار را بیش از حد مقرّر به مقدار صلاحدید، کیفر مى‏کند. همچنین اگر کسى این عمل را در مکانى شریف مانند مسجد و مشاهد مشرّفه یا زمانى شریف همچون ماه رمضان مرتکب گردد.
برخى در ارتکاب لواط با مرده نیز تشدید مجازات را ثابت دانسته‏اند.
کسى که در ماه حرام دیگرى را کشته مشمول تغلیظ مجازات است و در صورت درخواست ولی مقتول، علاوه بر دیه کامل ملزم به پرداخت یک سوم دیه مى‏شود. در اینکه حکم یاد شده در حرم مکه و حرم امامان معصوم علیهم السّلام نیز جارى است یا نه، اختلاف است. در ثبوت تغلیظ بین کشتن مسلمان و غیر مسلمان فرقى نیست. چنان‏که تغلیظ تنها در مورد قتل است و در غیر قتل جارى نمى‏شود.
در فرض اجتماع دو سبب از اسباب تغلیظ- مانند کشتن در مکه در ماه حرام- آیا مقدار اضافى دیه (یک سوم) تعدّد مى‏یابد یا نه، اختلاف است.


 
۱. تحریر الوسیلة ج۱، ص۴۷۸.    
۲. جواهر الکلام ج۳۴، ص۶۱-۶۲.    
۳. جواهر الکلام ج۴۰، ص۲۳۰ -۲۳۳.    
۴. جواهر الکلام ج۴۰، ص۲۳۳.    
۵. جواهر الکلام ج۴۰، ص۲۳۴.    
۶. جواهر الکلام ج۴۱، ص۶۴۴-۶۴۵.    
۷. جواهر الکلام ج۴۱، ص۶۴۷.    
۸. جواهر الکلام ج۴۳، ص۲۶.    
۹. جواهر الکلام ج۴۳، ص۳۰.    




فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۵۴۸.    



جعبه ابزار