• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تقرب (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



تقرب به معنای آهنگ و شتاب در منافع خود است. این واژه وقتی در مورد تقرب بنده به خدا به کار می‌رود، به معنای نزدیکی روحانی است.



تقرب به معنای آهنگ و شتاب در منافع خود است. این واژه وقتی در مورد تقرب بنده به خدا به کار می‌رود، به معنای نزدیکی روحانی است که با اتصاف خود به صفات کمال و پاک کردن خویش از عیوب و نقایص حاصل می‌شود. در این مدخل تقرب مکانی، زمانی و نسبی مقصود نیست، بلکه معنای معنوی آن (مقام و منزلت) مراد است که از واژه‌های «قرب»، «زلفی»، «عند ربهم»، «عنده»، «عند ربک»، «عندالله»، «درجات»، «قریب»، «وسیله» و برخی جملات استفاده شده است.


آثار تقرب،عوامل تقرب ( انفاق،ایمان،تقوا،جهادموانع تقرب (پیروی از شیطان، پیروی از هوای نفسمقربان ( آسیه،ادریس علیه السلام،ایوب علیه السلام،داود علیه السلام،سلیمان علیه السلام، محمد صلی الله علیه وآله، موسی علیه السلام،هابیل ).




۳.۱ - اجتناب از تکبر

تقرب به خدا، موجب پرهیز از تکبر در برابر وی می شود.
ان الذین عند ربک لا یستکبرون عن عبادته ویسبحونه وله یسجدون.آنها که (در مقام قرب) نزد پروردگار تو هستند، (هیچ‌گاه) از عبادتش تکبر نمی‌ورزند، و او را تسبیح می‌گویند، و برایش سجده می‌کنند. .یاد خدا باشید، فرشتگان مقرب پروردگار و آنها که در مقام قرب، نزد پروردگار تواند هیچگاه از عبادت او تکبر نمیورزند، و همواره تسبیح او مى گویند و ذات پاکش را از آنچه شایسته مقام او نیست منزه مى شمارند و در پیشگاه او سجده مینمایند (ان الذین عند ربک لا یستکبرون عن عبادته و یسبحونه و له یسجدون ).

۳.۲ - تسبیح

زمینه تسبیح مستمر برای خدا،تقرب به خدا می باشد.
وله من فی السمـوت والارض ومن عنده لایستکبرون عن عبادته ولا یستحسرون• یسبحون الیل والنهار لا یفترون.از آن اوست آنان که در آسمانها و زمینند! و آنها که نزد اویند (= فرشتگان‌) هیچ گاه از عبادتش استکبار نمی‌ورزند، و هرگز خسته نمی‌شوند. •(تمام) شب و روز را تسبیح می‌گویند؛ و سست نمی‌گردند.
فان استکبروا فالذین عند ربک یسبحون له بالیل والنهار وهم لا یسـمون.و اگر (از عبادت پروردگار) تکبّر کنند، کسانی که نزد پروردگار تو هستند شب و روز برای او تسبیح می‌گویند و خسته نمی‌شوند!

۳.۳ - خضوع

تقرب به خدا، مایه تواضع و خضوع برای عبادت و پرستش او می شود.
ان الذین عند ربک لا یستکبرون عن عبادته ویسبحونه وله یسجدون.آنها که (در مقام قرب) نزد پروردگار تو هستند، (هیچ‌گاه) از عبادتش تکبر نمی‌ورزند، و او را تسبیح می‌گویند، و برایش سجده می‌کنند.
وله من فی السمـوت والارض ومن عنده لایستکبرون عن عبادته ولا یستحسرون.از آن اوست آنان که در آسمانها و زمینند! و آنها که نزد اویند (= فرشتگان‌) هیچ گاه از عبادتش استکبار نمی‌ورزند، و هرگز خسته نمی‌شوند. .و از آنجا که ممکن است این توهم به وجود آید که خدا چه نیازى به ایمان و عبادت ما دارد؟ آیات مورد بحث نخست به پاسخ این سخن مى پردازد و مى گوید: ((تمام کسانى که در آسمانها و زمین هستند از آن اویند)) (و له من فى السماوات و الارض ).
((و فرشتگانى که در محضر قرب پروردگار هستند هیچگاه از پرستش ‌ او تکبر ندارند و هرگز خسته نمى شوند)) (و من عنده لا یستکبرون عن عبادته و لا یستحسرون ).

۳.۴ - رستگاری

تلاش برای تقرب به خداوند ، زمینه دستیابی به فلاح و رستگاری است که در قرآن هم خداوند می فرماید:
یـایها الذین ءامنوا اتقوا الله وابتغوا الیه الوسیلة وجـهدوا فی سبیله لعلکم تفلحون. (از «الیه» استفاده می‌شود که مقصود از توسل و اتخاذ وسیله، تقرب الی الله است.)ای کسانی که ایمان آورده‌اید! از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید! و وسیله‌ای برای تقرب به او بجوئید! و در راه او جهاد کنید، باشد که رستگار شوید!

۳.۵ - سجده

تقرب به خدا، مایه سجده در برابر او می شود که در قرآن هم می خوانیم:
ان الذین عند ربک لا یستکبرون عن عبادته ویسبحونه وله یسجدون.آنها که (در مقام قرب) نزد پروردگار تو هستند، (هیچ‌گاه) از عبادتش تکبر نمی‌ورزند، و او را تسبیح می‌گویند، و برایش سجده می‌کنند.

۳.۶ - عبادت

زمینه عبادت و پرستش خدا،تقرب به اوست،همانطور که در قرآن خداوند می فرماید:
لن یستنکف المسیح ان یکون عبدا لله ولاالملـئکة المقربون ومن یستنکف عن عبادته ویستکبر فسیحشرهم الیه جمیعا.هرگز مسیح از این ابا نداشت که بنده خدا باشد؛ و نه فرشتگان مقرّب او (از این ابا دارند). و آنها که از عبودیّت و بندگی او، روی برتابند و تکبّر کنند، بزودی همه آنها را (در قیامت) نزد خود جمع خواهد کرد. .مسیح بنده خدا بود و ابدا از بندگى خدا عار و استنکاف نداشت و این مطلبى است که مسیحیان نیز آن را منکر نیستند، انجیل هائى هم که به عنوان کتاب مقدس در دست ایشان است آن را انکار ندارد، بلکه صریح است در اینکه عیسى خدا را بندگى مى کرد و براى خدا نماز مى خواند و اگر خود او خدا بود دیگر معنا نداشت که خداى کوچک یا به عبارت دیگر خداى پسر براى کسى عبادت کند، چون در این صورت او نیز از سنخ خدا و معبود خلق بود و معنا ندارد کسى خودش را بپرستد و عبادت کند و یا یکى از دو خداى دیگر را بپرستد، چون بنا بر اقنوم هاى سه گانه وجود عیسى منطبق بر آن خدایان دیگر هست و ما، در مباحثى که پیرامون مسیح داشتیم در این باره بحث کردیم . وَ لا الْمَلَئکَةُ المُْقَرَّبُونَ.
ان الذین عند ربک لا یستکبرون عن عبادته ویسبحونه وله یسجدون.آنها که (در مقام قرب) نزد پروردگار تو هستند، (هیچ‌گاه) از عبادتش تکبر نمی‌ورزند، و او را تسبیح می‌گویند، و برایش سجده می‌کنند.
وله من فی السمـوت والارض ومن عنده لایستکبرون عن عبادته ولا یستحسرون.از آن اوست آنان که در آسمانها و زمینند! و آنها که نزد اویند(= فرشتگان‌ ) هیچ گاه از عبادتش استکبار نمی‌ورزند، و هرگز خسته نمی‌شوند.
ومن ءایـته الیل والنهار والشمس والقمر لا تسجدوا للشمس ولا للقمر واسجدوا لله الذی خلقهن ان کنتم ایاه تعبدون• فان استکبروا فالذین عند ربک یسبحون له بالیل والنهار وهم لا یسـمون.و از نشانه‌های او، شب و روز و خورشید و ماه است؛ برای خورشید و ماه سجده نکنید، برای خدایی که آفریننده آنهاست سجده کنید اگر می‌خواهید او را بپرستید!•و اگر (از عبادت پروردگار) تکبّر کنند، کسانی که نزد پروردگار تو هستند شب و روز برای او تسبیح می‌گویند و خسته نمی‌شوند!


۱. مفردات،راغب، ص۶۶۴ - ۶۶۵، «قرب».    
۲. اعراف/سوره۷، آیه۲۰۶.    
۳. تفسیر نمونه،مکارم شیرازی، ج۷، ص۷۴.    
۴. انبیاء/سوره۲۱، آیه۱۹.    
۵. انبیاء/سوره۲۱، آیه۲۰.    
۶. فصلت/سوره۴۱، آیه۳۸.    
۷. اعراف/سوره۷، آیه۲۰۶.    
۸. انبیاء/سوره۲۱، آیه۱۹.    
۹. تفسیر نمونه،مکارم شیرازی، ج۱۳، ص۳۷۸-۳۷۹.    
۱۰. مائده/سوره۵، آیه۳۵.    
۱۱. اعراف/سوره۷، آیه۲۰۶.    
۱۲. نساء/سوره۴، آیه۱۷۲.    
۱۳. ترجمه تفسیر المیزان،علامه طباطبائی، ج۵، ص۲۴۶.    
۱۴. اعراف/سوره۷، آیه۲۰۶.    
۱۵. انبیاء/سوره۲۱، آیه۱۹.    
۱۶. فصلت/سوره۴۱، آیه۳۷.    
۱۷. فصلت/سوره۴۱، آیه۳۸.    



فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «تقرب»    



جعبه ابزار