تقوا و افساد (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

تقوا و تقواپیشگی سبب جلوگیری از افساد در زمین می‌شود.

---

تقوا و پارسایی، موجب پرهیز از افساد در طبیعت و جامعه می‌شود:
واذا تولی سعی فی الارض لیفسد فیها ویهلک الحرث والنسل والله لایحب الفساد• واذا قیل له اتق الله اخذته العزة بالاثم فحسبه جهنم ولبئس المهاد.
(نشانه آن، این است که) هنگامی که روی بر می‌گردانند (و از نزد تو خارج می‌شوند)، در راه فساد در زمین، کوشش می‌کنند، و زراعت‌ها و چهارپایان را نابود می‌سازند (با اینکه می‌دانند) خدا فساد را دوست نمی‌دارد. و هنگامی که به آنها گفته شود: «از خدا بترسید! » ( لجاجت آنان بیشتر می‌شود)، و لجاجت و تعصب، آنها را به گناه می‌کشاند. آتش دوزخ برای آنان کافی است و چه بد جایگاهی است!
فاتقوا الله واطیعون• ولا تبخسوا الناس اشیاءهم ولا تعثوا فی الارض مفسدین.
پس تقواى الهى پيشه كنيد و مرا اطاعت نماييد! و حق مردم را كم نگذاريد، و در زمين تلاش براى فساد نكنيد!

در این آیات، اشاره سر بسته‌ای، به بعضی از منافقان کرده، می‌فرماید: نشانه دشمنی باطنی او این است که وقتی روی بر می‌گرداند و از نزد تو خارج می‌شود، کوشش می‌کند که در زمین فساد به راه بیندازد، و زراعت و چهارپایان را نابود کند (با اینکه می‌داند) خدا فساد را دوست ندارد (و اذا تولی سعی فی الارض لیفسد فیها و یهلک الحرث و النسل و الله لا یحب الفساد). آری این گونه خداوند پرده از روی کار آنها بر می‌دارد و درون قلبشان را برای پیامبرش آشکار می‌سازد، زیرا اگر اینها در اظهار دوستی و محبت، به پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله و پیروان او صادق بودند هرگز دست به فساد و تخریب نمی‌زدند، و به زراعت‌ها و دام‌ها، بیرحمانه هجوم نمی‌آوردند، ظاهر آنان دوستی خالصانه است، اما در باطن، بی رحم‌ترین، و سرسخت‌ترین دشمنانند.
بسیاری از مفسران، احتمال داده‌اند که مقصود از جمله: اذا تولی، همان مساله قبول ولایت و حکومت است، یعنی منافقان هنگامی که به مرحله‌ای از حکومت و سلطه برسند، دست به فساد و خرابی زده و ظلم و ستم را در میان بندگان خدا به راه می‌اندازند و به خاطر ظلم و ستم آنها آبادیها رو به ویرانی می‌گذارد، دام‌ها هلاک می‌شوند، و جان و مال مردم بر باد می‌رود.
حرث به معنی زراعت، و نسل به معنی اولاد است، و بر اولاد انسان و غیر انسان اطلاق می‌شود، بنابراین هلاک کردن حرث و نسل به معنی از میان بردن هرگونه موجود زنده است، اعم از موجودات زنده نباتی، یا حیوانی و انسانی.
به هر حال تعبیر به یهلک الحرث و النسل، کلام بسیار مختصر و جامعی است که تولید فساد را در سطح جامعه در زمینه اموال و انسانها، شامل می‌شود.
در آیه بعد می‌افزاید: هنگامی که او را از این عمل زشت نهی کنند، و به او گفته شود از خدا بترس (آتش لجاجت در درونش شعله ور می‌گردد) و لجاج و تعصب، او را به گناه می‌کشاند (و اذا قیل له اتق الله اخذته العزة بالاثم). او نه به اندرز ناصحان، گوش فرا می‌دهد، و نه به هشدارهای الهی بلکه پیوسته با غرور و نخوت مخصوص به خود، بر خلافکاری‌هایش می‌افزاید، چنین کسی را جز آتش دوزخ رام نمی‌کند، و لذا در پایان آیه می‌فرماید: آتش دوزخ برای آنها کافی است و چه بد جایگاهی است (فحسبه جهنم و لبئس المهاد).

---