تقوا و تدبیر خدا (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
یکی از عوامل تقواپیشگی و راه
تقوا رفتن این است که
انسان معتقد باشد که تدبیر مطلق
جهان در دست خداست.
اعتقاد به تدبیر مطلق
خدا نسبت به امور
جهان، مقتضی تقواپیشگی
انسان می‌باشد.
«قل... ومن یدبر الامر فسیقولون الله فقل افلا تتقون؛
بگو: «چه کسی شما را از آسمان و زمین روزی می‌دهد؟ یا چه کسی مالک (و خالق) گوش و چشمهاست؟ و چه کسی زنده را از مرده، و مرده را از زنده بیرون می‌آورد؟ و چه کسی امور (جهان) را تدبیر می‌کند؟» بزودی (در پاسخ) می‌گویند: «خدا»، بگو: «پس چرا تقوا پیشه نمی‌کنید (و از خدا نمی‌ترسید)؟!».
احتجاج براى
توحید خداوند در ربوبیت به اینکه تنها مدبر امور مردم و امور
عالم پروردگار یگانه است.
و کوتاه سخن،
منطق مشرکین این است که منتهى شدن تدبیرهاى مختلف به مدبرهاى گوناگون ایجاب مى کند که غیر خداى تعالى ارباب گوناگون بسیارى وجود داشته باشد. و
آیه شریفه این حجت مشرکین را از این راه رد مى کند که همه تدبیرهاى مختلف به خداى تعالى منتهى مى شود، (و به جاى اینکه وجود این تدبیرها دلالت کند بر وجود مدبرهاى مختلف، بر عکس ) دلالت مى کند بر
وحدت مدبر، و اینکه
رب همه چیزها و مدبر کل جهان خداى سبحان است، (چون وجود مدبرهاى مختلف باعث اختلال تدبیر همه آنها و در آخر انهدام نظام عالم است). پس، آیه شریفه مشرکین را خطاب مى کند به اینکه خود شما اعتراف دارید به اینکه آنچه از تدبیر که مختص به عالم انسانى است و آنچه از تدبیر که عمومى است، هم عالم شما انسانها را شامل است و هم کل
جهان را و بالاخره منتهى به خداى سبحان است، پس باید قبول کنید که مدبر امر شما و امر کل جهان نیز همو است، پس هیچ ربى سواى او وجود ندارد.
در ادامه اضافه مى کند: (چه کسى است که امور این جهان را تدبیر مى کند)؟ (و من یدبر الامر).در حقیقت نخست سخن از آفرینش مواهب، سپس سخن از حافظ و نگهبان و مدبر آنها است.بعد از آنکه
قرآن این سؤ الات سه گانه را مطرح مى کند بلافاصله مى گوید: (آنها بزودى در پاسخ خواهند گفت : الله)
از این جمله به خوبى استفاده مى شود که حتى مشرکان و
بت پرستان عصر جاهلیت
خالق و
رازق و حیاتبخش و مدبر امور جهان هستى را خدا مى دانستند، و این حقیقت را از طریق
عقل و هم از راه فطرت دریافته بودند که این نظام حساب شده جهان نمى تواند مولود بى نظمى و یا مخلوق بتها باشد.
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «تقوا و تدبیر خدا»
