تقوا و موعظه (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
زمینه های تقواپیشگی زیادند که در
قرآن یکی از آنها تذکر و
عبرت آموزی یاد شده است.
تذکر و عبرت آموزی، زمینه تقواپیشگی می‌باشد.
«واذ اخذنا میثـقکم ورفعنا فوقکم الطور خذوا ما ءاتینـکم بقوة واذکروا ما فیه لعلکم تتقون؛
و (به یاد آورید) زمانی را که از شما پیمان گرفتیم؛ و
کوه طور را بالای سر شما قرار دادیم؛ (و به شما گفتیم:) آنچه را (از
آیات و دستورهای
خداوند) به شما داده‌ایم، با
قدرت بگیرید؛ و آنچه را در آن است به یاد داشته باشید (و به آن عمل کنید)؛ شاید
پرهیزکار شوید!».
در این آیات مساءله پیمان گرفتن از
بنى اسرائیل، براى عمل به محتویات تورات و سپس تخلف آنها از این پیمان اشاره شده است:
نخست مى گوید: به خاطر بیاورید زمانى را که از شما پیمان گرفتیم (و اذا اخذنا میثاقکم). (و طور را بالاى سر شما قرار دادیم ))(و رفعنا فوقکم الطور). (و گفتیم آنچه را از
آیات الهى به شما داده ایم با قدرت و قوت بگیرید) (خذوا ما آتیناکم بقوة). (و آنچه را در آن است دقیقا به خاطر داشته باشید (و به آن عمل کنید) تا
پرهیزکار شوید) (و اذکروا ما فیه لعلکم تتقون).
(بر این پایه که معنای «اذکروا» تذکر و عبرت آموزی باشد.)
«وما علی الذین یتقون من حسابهم من شیء ولـکن ذکری لعلهم یتقون؛
و (اگر) افراد با تقوا (برای ارشاد و اندرز با آنها بنشینند)، چیزی از حساب (و گناه) آنها بر ایشان نیست؛ ولی (این کار، باید تنها) برای یادآوری آنها باشد، شاید (بشنوند و) تقوی پیشه کنند!».این روایت همچنانکه ملاحظه مى کنید، کلمه (( ذکرى )) را مفعول مطلق گرفته و ضمیر (( لعلهم )) و همچنین ضمیر (( یتقون )) را به مشرکین و مسخره کنندگان برگردانیده ، و بنابراین روایت تقدیر آیه چنین است : (( و لکن ذکروهم ذکرى لعلهم یتقون و لیکن شما مسلمانان آنان را به نحو خوبى تذکر دهید، باشد که از خدا بترسند )) . اشکالى که در این روایت وجود دارد این است که سوره انعام یکدفعه نازل شده ، و این معنا، با اینکه آیه مورد بحث ، درباره یک واقعه مخصوصى نازل شده باشد، سازگار نیست.
«واذ قالت امة منهم لم تعظون قومـا الله مهلکهم او معذبهم عذابـا شدیدا قالوا معذرة الی ربکم ولعلهم یتقون؛
و (به یاد آر) هنگامی را که گروهی از آنها (به گروه دیگر) گفتند: «چرا جمعی (گنهکار) را اندرز می‌دهید که سرانجام خداوند آنها را هلاک خواهد کرد، یا به عذاب شدیدی گرفتار خواهد ساخت؟! (آنها را به حال خود واگذارید تا نابود شوند!)» گفتند: «(این اندرزها،) برای اعتذار (و رفع مسؤولیت) در پیشگاه پروردگار شماست؛ بعلاوه شاید آنها (بپذیرند، و از گناه باز ایستند، و) تقوا پیشه کنند!».
«واذ نتقنا الجبل فوقهم کانه ظـلة وظنوا انه واقع بهم خذوا ما ءاتینـکم بقوة واذکروا ما فیه لعلکم تتقون؛
و (نیز به خاطر بیاور) هنگامی که کوه را همچون سایبانی بر فراز آنها بلند کردیم، آنچنان که گمان کردند بر آنان فرود می‌آمد؛ (و در همین حال، از آنها پیمان گرفتیم و گفتیم:) آنچه را (از احکام و دستورها) به شما داده‌ایم، با قوّت (و جدیت) بگیرید! و آنچه در آن است، به یاد داشته باشید، (و عمل کنید،) تا پرهیزگار شوید!».
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «تقوا و موعظه»
