تَهْجُرون (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تَهْجُرون:
(سَامِرًا تَهْجُرُونَ) تَهْجُرون: از مادّه
«هجر» (بر وزن فجر) در اصل به معنى «دورى كردن و جدايى» است، سپس به معنى «هذيان گفتن مريض» نيز آمده، چرا كه سخنانش در آن حالت، ناخوشايند و دوركننده است و نيز
«هجر» (بر وزن كفر) به معنى «فحش و ناسزا» است كه آن نيز دورى و جدايى است.
در آيه مورد بحث (مؤمنون/ ۶۷) همين معنى اخير منظور است، يعنى كافران مترف با تشكيل جلسات شب‌نشينى تا مدت طولانى بيدار مى‌ماندند و همچون بيماران هذيان مى‌گفتند و فحش مى‌دادند و از پيامبر و قرآن و مؤمنان بدگويى مى‌كردند
(سٰامِراً تَهْجُرُونَ)
به موردی از کاربرد
تَهْجُرون در
قرآن، اشاره می‌شود:
(مُسْتَكْبِرِينَ بِهِ سَامِرًا تَهْجُرُونَ) (در حالى كه در برابر او (پيامبر) استكبار مى‌كرديد و در جلسات شبانه خود به بدگويى مى‌پرداختيد!)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه نكوص به معناى برگشتن به عقب است و كلمه
سامر از سمر به معناى گفتگو كردن در شب است. بعضى گفته‌اند: سامر مانند حاضر هم بر فرد اطلاق مى‌شود و هم بر جمع البته در آيه مورد بحث سمرا به ضم سين و تشديد ميم هم قرائت شده كه در آن صورت، جمع سامر است و اين قرائت بهتر است و نيز سمارا به ضم سين و تشديد ميم قرائت شده و كلمه هجر به معناى هذيان است.
و اينكه مى‌بينيم آيه شريفه مورد بحث، به طور فصل آمده (يعنى واو عاطفه بر سر آن نيامده) بدين جهت است كه در مقام تعليل است و معناى آيه اين است كه شما از ناحيه ما يارى نمى‌شويد، براى اينكه آيات من بر شما قرائت شد و شما از آن روى‌گردان بوديد و به اعقاب خود برمى‌گشتيد و از در استكبار عارتان مى‌شد كه به آن گوش دهيد و در باره آن شبها هذيان مى‌گفتيد. بعضى از مفسرين گفته‌اند: ضمير به به بيت و يا به حرم بر مى‌گردد، ولى نظريه‌شان خوب نيست.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «تَهْجُرون»، ج۴، ص۵۷۰.
