تکدی (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
درخواست
کمک بلاعوض از دیگران را تکدی گویند.
تکدی به معنای گدایی کردن، دریوزگی،
تکلف در سؤال و
حاجت خواهی از این و آن در کوی و برزن ذکر شده است.
در این مدخل از واژگانی مانند «المعتر»، «السائل» و جملاتی مانند «لایسئلون الناس الحافا» استفاده شده است.
تکدی به معنای اصطلاحی آن در
قرآن کریم با واژهها و تعبیرات گوناگونی آمده؛ از جمله:
۱. سؤال و مشتقات آنکه ۴ بار در قرآن به کار رفته است:«وءاتَی المالَ عَلی حُبِّهِ... والسّائِلین».
۲. قانع و معترّ: این دو واژه به معنای
فقیر و محتاجاند، با این تفاوت که قانع به داشته هایش
قانع است و از هیچکس برآوردن حاجت را نمیخواهد ؛ به خلاف
معترّ .
این مفهوم در احادیث
اهل بیت (علیهمالسلام) نیز آمده است.
عدهای هم گفتهاند که قانع از دیگران حاجت خود را درخواست میکند؛ ولی معتر خود را در معرض کمک دیگران قرار میدهد، بی آنکه از آنان کمک بخواهد.
هر یک از این دو واژه یک بار در قرآن به کار رفته است:«واَطعِموا القانِعَ والمُعتَرَّ».
۳.
مسکین به معنای فقیر و تنگدست
؛ برخی گفتهاند که مسکین کسی است که تنگدستیاش از فقیر بدتر است و برخی وضع مالی او را بهتر از فقیر دانستهاند
و عدهای بر آناند که فقیر برخلاف مسکین، تنگدستی است که کمک نمیطلبد.
از آن رو مسکین بدین نام خوانده میشود که وی با درخواست حاجت خود به خواری میافتد
یا همواره در مقابل دیگران
خضوع میکند.
در برخی احادیث
شیعه و
اهل سنت مسکین به «سائل» تفسیر شده است. این واژه بیش از ۲۰ بار در
قرآن به کار رفته است ؛ از جمله آیه ۲۴
قلم «اَن لا یدخُلَنَّهَا الیومَ عَلَیکم مِسکین»، آیه ۸
نساء ،
آیه ۶۰
توبه و آیه ۸
انسان .
۴. البائس الفقیر و او کسی است که بر اثر
فقر و تنگدستی، در سختی و فشار قرار گیرد
یا زمینگیر شود.
برخی گفتهاند: مراد کسی است که دست نیاز به سوی دیگران میگشاید.
چنین شخصی بائس نامیده میشود، زیرا با دراز کردن دست خود به سوی دیگران نیاز و دشواری حال خود را آشکار میسازد.
قرآن کریم در این آیات و آیاتی دیگر به مباحث گوناگون درباره تکدی پرداخته است؛ مباحثی چون پیشینه تکدی در اقوام و ملل مختلف، دیدگاه اسلام در مورد آن، برخی احکام شرعی تکدی و راههای رفع نیاز متکدیان.
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «تکدی».