جبله (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جِبِلَّه (به کسر جیم و کسر باء و تشدید و فتح لام)، یکی از مفردات
قرآن کریم، به معنای خلقت و طبیعت است.
جِبِلَّه (به کسر جیم و کسر باء و فتح لام) به معنای خلقت است.
در
صحاح خلقت
و در
قاموس طبیعت
معنا شده است.
(وَاتَّقُوا الَّذِي خَلَقَكُمْ وَالْجِبِلَّةَ الْأَوَّلِينَ) بترسید از آنکه شما و مردمان گذشته را آفریده است در
مجمع البیان فرموده: جبلّة طبیعتی که شی‌ء بر آن بنا نهاده شده باشد.
راغب عقیده دارد که آن از
جبل به معنی کوه است همانطور که کوه ثقیل است جبلّه هم طبیعتی است که نقل و عوض کردن آن مشکل است «
(جبلّة الاوّلین)» یعنی مردمی که بر احوال خود مجبول‌اند و بر آنها بنا نهاده شده‌اند
... در
المیزان آن را به معنی فطرت درک حسن و قبح و هدایت اوّلیه گرفته است.
به هر حال جبلّة به معنی خلق مطلق نیست بلکه خلقی که بر فطرت
هدایت و درک حسن و قبح‌اند و درک و فهم جبلّی آنهاست. همچنین است آیه
(وَلَقَدْ أَضَلَّ مِنكُمْ جِبِلًّا كَثِيرًا أَفَلَمْ تَكُونُوا تَعْقِلُونَ) هر چند در صحاح و در ذیل اقرب الموارد به نقل از قاموس آن را جماعت معنی کرده و
طبرسی و
زمخشری و
بیضاوی خلق گفته‌اند ولی سرشت و طبیعت نیز در نظر است و معنای آن خلق مطلق نیست یعنی
شیطان خلق کثیری از شما را که بر فطرت هدایت آفریده شده بودند گمراه کرد و فطرت خدائی را تغییر داد که لازم بود از خواسته فطرت بر نگردند و گمراه نشوند.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله "جبله"، ج۲، ص۱۴-۱۵.
