• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

جزء (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



جُزء (به ضم جیم) یکی از مفردات نهج البلاغه، به معنای تکّه، پاره، بعض و بخش که حضرت علی (علیه‌السلام) در توصیف خدای تعالی و سیمای شیعیان، از این واژه استفاده نموده است.



جُزء (به ضم جیم) به معنای تکّه، پاره، بعضی و بخش آمده است. چنان‌که گفته می‌شود: «الجزء بالضّم: البعض.»
جمع این واژه «اجزاء» از باب افعال به معنای کفایت کردن، بی‌نیاز کردن آمده است.


امام (صلوات‌الله‌علیه) در توصیف خدای تعالی می‌فرماید: «وَ لاَ یُغَیِّرُهُ الضِّیَاءُ وَ الظَّلاَمُ وَ لاَ یُوصَفُ بِشَیْءٍ مِنَ الْاَجْزَاءِ وَ لاَ بِالْجَوَارِحِ وَ الْاَعْضَاءِ؛ گذشت شب‌ها و روزها او را فرسوده نكند و روشنایی و تاریکی تغييرش ندهد؛ نه به داشتن اجزاء وصف شود، نه به داشتن اندام و اعضاء.»
امام (علیه‌السلام) در توصیف سیمای شیعیان نیز می‌فرماید: «اَمَّا اللَّیْلَ فَصَافُّونَ اَقْدَامَهُمْ تَالِینَ لِاَجْزَاءِ الْقُرْآنِ یُرَتِّلُونَهَا تَرْتِیلاً؛ اما برنامه شبانه‌شان این است كه: قدم‌هایشان را جفت می‌كنند (کنایه از این‌که روی پا می‌ایستند‌) و اجزاء قرآن را به صورت ترتیل و با تأنی و آرامش تلاوت می‌كنند.»


این واژه پنج بار در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. ابن منظور، لسان العرب، ج۱، ص۴۵.    
۲. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۷۴، خطبه۱۸۶.    
۳. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۰۴، خطبه۱۹۳.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «جزء»، ص۲۱۵.    






جعبه ابزار