• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

جزیه (اصطلاحات نظامی)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



جزیه در اصطلاح فقه نظامی، به مقدار مالی گفته می‌شود که امام مسلمانان از کافران اهل کتاب در قبال تامین امنیت مالی، جانی و ناموسی دریافت می‌کند. در آیات و روایات به احکام جزیه اشاراتی شده است.



جزیه در لغت از ماده جَزی‌ یَجْزی‌ به معنی کفایت چیزی از چیزی است.
[۱] کراع النمل، علي بن حسن، المنجد، ص۹۰، ماده جزی.



در اصطلاح فقهی به مقدار مالی گفته می‌شود که امام مسلمانان از کافران اهل کتاب که حاضر به عقد قرارداد صلح شده‌اند، سالیانه دریافت می‌کند و در قبال آن امنیت مالی، جانی و ناموسی آنها را تامین می‌نماید.


«قاتِلُوا الَّذینَ لایُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ لابِالْیَوْمِ الْآخِرِ وَ لایُحَرِّمُونَ ما حَرَّمَ ‌اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ لایَدینُونَ دِیْنَ‌ الْحَقِّ مِنَ الَّذینَ اوتُوا الْکِتابَ حَتَّی یُعْطُوا الْجِزْیَةَ، عَنْ یَدٍ وَ هُمْ صاغِرُونَ؛ با کسانی از اهل کتاب که ایمان به خدا و روز جزا ندارند، و آنچه را خدا و رسولش حرام کرده، حرام نمی‌دانند، دین حق‌ (اسلام‌) را نمی‌پذیرند، پیکار و جهاد کنید، تا زمانی که جزیه را به دست خود با فروتنی و خضوع بپردازند.»


زراره می‌گوید: امام صادق (علیه‌السّلام) فرمود:
«انَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمْ قَبِلَ الْجِزْیَةَ مِنْ اهْلِ الذِّمَةِ عَلی‌ انْ لایَاْکُلُوا الرِّبا، وَ لالَحْمَ الْخِنْزیرَ، وَ لایَنْکِحُوا الْاخْواتِ، وَ لابَناتِ اْلُاخْتِ، فَمَنْ فَعَلَ ذلِکَ مِنْهُمْ بَرِئَتْ مِنْهُ الذِّمَّةَ اللَّهِ وَ ذِمَّةَ رَسُولِهِ؛ رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) جزیه را از اهل ذمه به شرطی پذیرفت که رباخواری نکنند و گوشت خوک نخورند و با خواهر و دختر برادر و دختر خواهر خود ازدواج ننمایند هر کدام از ایشان این اعمال را مرتکب شوند، دیگر هیچ تعهدی از جانب خدا و رسولش برای او نیست.»


مبلغ جزیه، حدّ معینی ندارد، بلکه بستگی به نظر امام و پیشوای مسلمانان دارد.


۱. کراع النمل، علي بن حسن، المنجد، ص۹۰، ماده جزی.
۲. شهید ثانی، زین‌الدین بن علی، شرح لمعه، ج۲، ص۳۹۸.    
۳. حلی، حسن بن یویسف، تذکرة الفقها، ج۱، ص۴۳۸، اقتباس.    
۴. توبه/سوره۹، آیه۲۹.    
۵. مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۱۰۰، ص۶۵، مؤسسة الوفاء، ١٤٠٣ ه.ق.    
۶. ر. ک. طوسیف محمد بن حسن، الجمل و العقود، ج۱، ص۱۵۵.    
۷. محقق حلی، جعفر بن حسن، شرایع الاسلام، ج۱، ص۲۵۱.    



جمعی از نویسنگان، پژوهشکده تحقیقات اسلامی، اصطلاحات نظامی در فقه اسلامی، ص۴۲.    






جعبه ابزار