• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

جمع عرفی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



جمع بین دو دلیل به ظاهر متعارض بر اساس قواعد عرفى را جمع عرفی می گویند. به جمع عرفی، توفیق دلالی، توفیق عرفی، توفیق عرفی مقبول، جمع دلالتی، جمع دلالی، جمع عرفی عقلایی، جمع عرفی مقبول، جمع عقلایی و جمع مقبول نیز گفته می شود.





جمع عرفى، مقابل جمع تبرعی عبارت است از جمع‌ بین دو دلیل به ظاهر متعارض با تصرف در دلالت آنها بر اساس قواعد پذیرفته نزد عرف که در کشف مراد از دو کلام متعارض به آنها مراجعه مى‌شود.
در جمع عرفى معمولًا یکى از دو دلیل، قرینه و یا در حکم قرینه بر مقصود متکلم از دلیل دیگر خواهد بود، مانند عام و خاص که تعارض ظاهرى آن دو با تقدیم خاص بر عام و قرینه گرفتن آن بر مراد از عام، رفع مى‌شود.



از این عنوان در اصول فقه، بحث تعادل و تراجیح سخن رفته است.
بنابر آنچه معروف میان اصولیان است، در تعارض بین دو دلیل به مقتضاى قاعده «الجمع مهما امکن اولىٰ من الطرح» مرجع قواعد جمع عرفى است و در صورت عدم امکان جمع عرفى بین آن دو، به قواعد باب تعارض رجوع مى‌گردد.



از موارد جمع عرفى تقدیم نص بر ظاهر یا اظهر بر ظاهر است. همچنین تقدیم خاص بر عام و مطلق بر مقید.


 
۱. اصول الفقه، ج۲، ص۲۰۵-۲۰۷.    
۲. فوائد الاصول، ج۴، ص۷۲۶-۷۲۸.    
۳. اجود التقریرات، ج۲، ص۵۱۲.    




فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۳، ص۱۰۹-۱۱۰.    



جعبه ابزار