• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حاطب بن ابی‌بلتعه (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



حاطب بن ابی بلتعه لخمی از بدریان و سفیر پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلم) بود. و از صحابه رسول خدا بود که مسلمان شد و به مدینه مهاجرت کرد.



حاطب بن ابی بلتعه لخمی
[۲] الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۱، ص۳۷۴.
از بدریان
[۳] المغازی، واقدی، ج۱، ص۱۵۴.
و سفیر پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم برای فراخواندن مقوقس، حاکم اسکندریه به اسلام بود.
[۵] السیرة النبویه، ابن هشام، ج۴، ص۶۰۷.
برخی از مفسران، آیات نخست سوره ممتحنه، ۲۳ توبه، ۲۸ آل عمران
[۱۳] روض الجنان، ابوالفتوح رازی، ج۴، ص۲۶۵.
[۱۴] تفسیر مبهمات القرآن، ج۱، ص۲۷۶.
و ۲۲ مجادله را درباره جاسوسی حاطب، برای مشرکان مکه دانسته‌اند.


حاطب بن ابی بلتعه از صحابه رسول خداست که مسلمان شد و به مدینه مهاجرت کرد. خانواده او در مکه باقی مانده بودند. قریش از او خواستند که به وی نامه‌ای بنویسید و بپرسد که آیا محمد می‌خواهد به مکه حمله کند یا نه: همسرش نامه را نوشت و برای او فرستاد.
وی نیز در حالی که اجازة چنین کاری را نداشت و افشای اسرار مسلمانان محسوب می‌شد نوشت که آری، محمد می‌خواهد چنین کند. (این واقعه نزدیک به واقعه فتح مکه رخ داد) سپس آنرا به زنی به نام صفیه داد تا به مکه برساند.
در این هنگام جبرئیل نازل شد و پیامبر را آگاه فرمود. پیامبر نیز امیرمومنان و چند تن دیگر را فرستاد تا این زن را یافته و نامه اش را بازستانند. آنها صفیه را یافتند و نامه را گرفتند و حاطب را هم نزد رسول خدا آوردند.
حاطب گفت: به خدا قسم خیانت نکردم و نفاق نورزیدم. من از قریش نیستم و خانواده‌ام در آنجا غریبند. خواستم وقتی مردم، قریش از آنها حمایت کنند و به آنها آزار نرسانند، و گرنه من هیچ قصد بدی از این کار نداشتم. پیامبر عذرش را پذیرفت و او را بخشید.
آیه اول سوره ممتحنه نیز در شان همین واقعه نازل گردید که خداوند در آن مؤمنان را از دوستی با دشمنان خدا نهی می‌کند.
حاطب سفیر پیامبر به سوی مقوقس پادشاه مصر نیز بوده است. مقوقس از او پرسید که آیا او پیامبر است؟
وی پاسخ داد: آری
مقوقس پرسید: چرا قومش او را از سرزمینش بیرون راندند؟
حاطب گفت: تو ایمان به عیسی داری، در حالی که قومش خواستند که او را بکشند. اما خدا نخواست.
مقوقس از این پاسخ خوشش آمد و گفت: حکیمی از نزد حکیمی آمده است.
سپس هدایایی را همراه ماریه (همسر آینده پیامبر) برای ایشان فرستاد.
حاطب بن ابی بلتعه در خلافت عثمان، در سال ۳۰ هجری در سن ۶۵ سالگی از دنیا رفت.
[۱۷] قاموس الرجال، ج۳، ص۶۵.



۱. الطبقات، ابن سعد، ج۳، ص۸۴.    
۲. الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۱، ص۳۷۴.
۳. المغازی، واقدی، ج۱، ص۱۵۴.
۴. الطبقات، ابن سعد، ج۳، ص۸۴.    
۵. السیرة النبویه، ابن هشام، ج۴، ص۶۰۷.
۶. الطبقات، ابن سعد، ج۱، ص۸۴.    
۷. ممتحنه/سوره۶۰، آیه۱.    
۸. جامع البیان، طبری، ج۲۲، ص۵۵۲.    
۹. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ذیل آیه.    
۱۰. توبه/سوره۹، آیه۲۳.    
۱۱. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ذیل آیه.    
۱۲. آل عمران/سوره۳، آیه۲۸.    
۱۳. روض الجنان، ابوالفتوح رازی، ج۴، ص۲۶۵.
۱۴. تفسیر مبهمات القرآن، ج۱، ص۲۷۶.
۱۵. مجادله/سوره۵۸، آیه۲۲.    
۱۶. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ذیل آیه.    
۱۷. قاموس الرجال، ج۳، ص۶۵.



فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «حاطب بن ابی بلتعه».    



جعبه ابزار