حشر (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حشر به معنای گرد آوردن خلایق، و از نام‌های
قیامت است که دو بار در
قرآن آمده است.
حشر در
لغت به معنای جمع کردن،
خارج نمودن جماعتی از محل استقرارشان و حرکت دادن آنان به سوی
جنگ و گرد آوردن قومی از هر طرف به سوی مکانی است.
در کتاب اقرب الموارد آمده است که: حشر به معنای جمع است، «و یوم الحشر یوم البعث و المعاد و هو ماخوذ من حشر القوم اذا جمعهم؛ روز حشر یعنی روز
بعث و بازگشت؛ و از حشر القوم گرفته شده است، یعنی آنها را جمع کرد».
و در صحاح اللغة گفته است: «حشرت الناس احشرهم و احشرهم حشرا: جمعتهم؛ و منه یوم الحشر؛ مردم را محشور کردم آنان را محشور می‌سازم نوعی از محشور ساختن، حشر یعنی جمع کردن، و به همین مناسبت
روز قیامت را یوم حشر گویند».
و در لسان العرب پس از اینکه آنچه را که از صحاح نقل کردیم آورده است، گفته است: «و الحشر جمع الناس یوم القیمة؛ حشر به معنای جمع کردن مردم در روز قیامت است».
البته حشر معنای دیگری هم دارد و آن اجتماع مردم همه با هم در روز قیامت است؛ چنانکه وارد است: «ذ'لک یوم مجموع له الناس و ذ'لک یوم مشهود؛ آن روز، روزی است که مردم برای آن روز گرد آورده می‌شوند و آنروز، روز مشهود است».
از باب مثال فرض کنید شما در وقتی افکار پریشانی دارید، و خاطرات ذهنی، شما را از هر سو تهدید میکند، و هر چه میخواهید
ذهن خود را از این اوهام و افکار پاک سازید، نمی‌توانید! با تمام وسائل تسکین، خود را رو به
آرامش می‌برید! در خلوت می‌نشینید، برای زیارت اهل قبور میروید،
عیادت از مریض‌های بینوا می‌کنید، به فکر
آخرت و
مرگ می‌افتید، زوال و فنای دنیا را به خود تلقین می‌کنید؛ تا کم کم ذهنتان آرام میگیرد! و خاطرات پریشان میروند و شما در فکر خود و در خود فرو میروید و آرامش و
طمانینه و سکینه خاطر پیدا می‌شود، و دیگر در ذهنتان هیچ نمی‌نگرید، نه همی و نه غمی، نه خنده‌ای و نه گریه‌ای، و نه فکری و نه خیالی. ما باید برویم به جائی که ذهن از همه چیز غیر از خدا پاک شود و وجود ما و هستی ما در ذات اقدس او فانی شود و معنای «انآ الیه راجعون؛ به سوی او باز میگردیم»
این است. در آنجا که
ظلمت نیست،
معصیت نیست، اوهام و افکار مشوش نیست؛ آنجا عالم جمع است، آنجا مقام تجرد علی الاطلاق است.
روز قیامت را «یوم الحشر» نامیده‌اند،
زیرا
خداوند همه انسانها و جنبندگان را در آن روز جمع می‌نماید.
در این مدخل معنای اخیر مورد نظر است که از واژه‌های «حشر»، «جمع» و مشتقات آنها و جملات «و جاء ربک و الملک صفا صفا» و «فاذاهم من الاجداث الی ربهم ینسلون» و... استفاده شده است.
توجه به حشر؛
حشر انسانها؛
حشر کافران.
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «حشر».
