• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حقیقت و مجاز•

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



حقیقت و مجاز، استعمال لفظ در معنای موضوع له ( حقیقت ) یا غیرموضوع له ( مجاز ) را می‌گویند.



یکی از اسلوب‌های بیانی قرآن «حقیقت و مجاز» است.حقیقت در مقابل مجاز، استعمال لفظ در موضوع له و معنای اصلی آن است. اگر لفظ در معنایی به کار برده شود که در عرف اهل زبان برای آن معنا وضع شده باشد «حقیقت» و اگر در معنایی غیر از معنای حقیقی و اصلی آن به دلیل ارتباط میان آن دو معنا به کار رود «مجاز» است.


فایده مجاز؛ تقویت کلام، شیوایی سخن و پرورش معنا و قوه خیال است. مجاز که از ریشه جاز المکان؛ یعنی از جایگاه خود تجاوز کردن است، از بهترین وسایل برای بلاغت کلام و روشن کردن معنا و تاکید مقصود به شمار می‌رود.
عبدالقاهر جرجانی می‌گوید: اگر برای کلمه ، هر معنایی غیر از مقصود واضع در نظر گرفته شود، مجاز نام دارد.


حقیقت بر دو قسم است: ۱. حقیقت عقلی ؛ ۲. حقیقت لفظی .


اکثر کلمات قرآن حقیقت است؛ اما درباره وقوع مجاز در قرآن اختلاف است و برخی مجاز در قرآن را انکار کرده‌اند.
[۲] حسینی، جعفر، ۱۳۲۳-، اسالیب البیان فی القرآن، ص۳۸۶.
[۳] ابو زهره، محمد، ۱۸۹۸-۱۹۷۴م، معجزه بزرگ ،پژوهشی درعلوم قرآن، ص۳۹۷.
[۴] حسینی، جعفر، ۱۳۲۳-، اسالیب البیان فی القرآن، ص۳۷۳.
[۵] ابو زهره، محمد، ۱۸۹۸-۱۹۷۴م، معجزه بزرگ ،پژوهشی درعلوم قرآن، ص۳۳۶.
[۷] کمالی دزفولی، علی، ۱۲۹۲ -، قرآن ثقل اکبر، ص۲۹۳.



مجاز لغوی .


۱. زرکشی، محمد بن بهادر، ۷۴۵ - ۷۹۴ق، البرهان فی علوم القرآن (باحاشیه)، ج۲، ص۲۵۴.    
۲. حسینی، جعفر، ۱۳۲۳-، اسالیب البیان فی القرآن، ص۳۸۶.
۳. ابو زهره، محمد، ۱۸۹۸-۱۹۷۴م، معجزه بزرگ ،پژوهشی درعلوم قرآن، ص۳۹۷.
۴. حسینی، جعفر، ۱۳۲۳-، اسالیب البیان فی القرآن، ص۳۷۳.
۵. ابو زهره، محمد، ۱۸۹۸-۱۹۷۴م، معجزه بزرگ ،پژوهشی درعلوم قرآن، ص۳۳۶.
۶. سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، ۸۴۹ - ۹۱۱ق، الاتقان فی علوم القرآن، ج۳، ص۱۲۰.    
۷. کمالی دزفولی، علی، ۱۲۹۲ -، قرآن ثقل اکبر، ص۲۹۳.



علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «حقیقت و مجاز».    



جعبه ابزار