حمیة (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حَمِيَّة (به فتح حاء و کسر میم و تشدید و فتح یاء)، از
واژگان قرآن کریم به معنای خودداری و امتناع غیرت است.
حَمِيَّة به معنای خودداری و امتناع غیرت است. در
مجمع گوید: چون کسی اهل غضب و امتناع باشد گویند: حمیّت ناپسند دارد. بنابراین، حمیّت از خشم سرچشمه می‌گیرد. در
اقرب آن را از حمایت گرفته و گوید: به معنی امتناع است که سبب حمایت و طرفداری است.
در
نهایه امتناع و غیرت گفته است.
(اِذْ جَعَلَ الَّذِینَ کَفَرُوا فِی قُلُوبِهِمُ الْحَمِیَّةَ حَمِیَّةَ الْجاهِلِیَّةِ) (هنگامى را كه
کافران در دل‌هاى خود خشم و
نِخْوَت جاهليّت داشتند.)
«اذ» اگر متعلق به
(هُمُ الَّذِینَ کَفَرُوا وَ صَدُّوکُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ) باشد که در آیه ماقبل است معنی
آیه چنین می‌شود: «شما را وقتی از
مسجد الحرام منع کردند که کفّار در دل‌های خود
تکبّر و امتناع قرار دادند، امتناع و تکبّر جاهلیّت.»
ناگفته نماند: حمیّت در صورتی مذموم است که درباره
باطل و ناحق باشد و اگر از برای
حق باشد مرغوب و پسندیده است در
نهج البلاغه خطبه ۳۹ هست:
«أَمَا دَیْنٌ یَجْمَعُکُمْ وَ لَا حَمِیَّةٌ تَحْمِشُکُمْ.» آیا دینی نیست که شما را جمع و حمیّتی نیست که شما را به
غضب آورد. پیداست که مراد حمیت پسندیده است و قید «حَمِیَّةَ الْجاهِلِیَّةِ» نیز این مطلب را روشن می‌کند.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «حمیة»، ج۲، ص۱۸۶.
