• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حکم استهزای آیات خدا (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مسخره کردن به قصد تحقیر، توهین یا اهدافی دیگر را استهزاء گویند، آیاتی که در قرآن سخن از استهزا به میان آورده بیشتر مربوط به حوزه عقیده و دین بوده که در آن، جبهه مخالفِ انبیای الهی، مؤمنان، وحی ، آیات الهی، ... و حتی خداوند را به تمسخر گرفته و از استهزا به‌صورت حربه‌ای برای رویارویی با دین الهی بهره می‌جستند.



خداوند متعال در قرآن کریم از استهزای آیات الهی نهی فرموده است: «... ولا تتخذوا ءایـت الله هزوا...؛...و (با این اعمال، و سوء استفاده از قوانین الهی،) آیات خدا را به استهزا نگیرید!...»
«... وماوکم النار... • ذلکم بانکم اتخذتم ءایـت الله هزوا وغرتکم الحیوة الدنیا فالیوم لا یخرجون منها ولا هم یستعتبون؛ ... و جایگاه شما دوزخ است!... • این به خاطر آن است که شما آیات خدا را به سخریه گرفتید و زندگی دنیا شما را مغرور کرد، امروز آنها از دوزخ خارج نمی‌شوند، و هیچگونه عذری از آنها پذیرفته نیست.»

۱.۱ - استهزاء کافران

«... ثم الذین کفروا بربهم یعدلون• فقد کذبوا بالحق لما جاءهم فسوف یاتیهم انبـؤا ما کانوا به یستهزءون؛ ...اما كافران براي پروردگار خود شريك و شبيه قرار مي‌دهند (با اينكه دلايل توحيد و يگانگي او در آفرينش جهان آشكار است)•...•آنان حق را هنگامي كه سراغشان آمد، انكار كردند ولي به زودي خبر آنچه را به باد مسخره گرفتند به آنان ميرسد (و از نتائج كار خود آگاه مي‌شوند).»
«وما نرسل المرسلین الا مبشرین ومنذرین ویجـدل الذین کفروا بالبـطـل لیدحضوا به الحق واتخذوا ءایـتی وما انذروا هزوا؛ ما پیامبران را جز برای بشارت و انذار نمی‌فرستیم، اما کافران همواره مجادله به باطل می‌کنند تا (به گمان خود) حق را از میان بردارند، و آیات ما و مجازاتهائی را که به آنها وعده داده شده است به باد مسخره گیرند.»
«ذلک جزاؤهم جهنم بما کفروا واتخذوا ءایـتی ورسلی هزوا؛ اینگونه کیفر آنها دوزخ است، بخاطر آنکه کافر شدند و آیات من و پیامبرانم را به باد استهزاء گرفتند.»

۱.۲ - استهزاء منافقان

«یحذر المنـفقون ان تنزل علیهم سورة تنبئهم بما فی قلوبهم قل استهزءوا ان الله مخرج ما تحذرون• ولـئن سالتهم لیقولن انما کنا نخوض ونلعب قل ابالله وءایـته ورسوله کنتم تستهزءون• لا تعتذروا قد کفرتم بعد‌ایمـنکم ان نعف عن طـائفة منکم نعذب طـائفة بانهم کانوا مجرمین؛ منافقان از آن بیم دارند که آیهای بر ضد آنها نازل گردد و به آنها از اسرار درون قلبشان خبر دهد، بگو: استهزا کنید، خداوند آنچه را از آن بیم دارید آشکار می‌سازد! • و اگر از آنها بپرسی (چرا این اعمال خلاف را انجام دادید) می‌گویند ما بازی و شوخی می‌کردیم، بگو آیا خدا، و آیات او، و پیامبرش را مسخره می‌کنید• (بگو) عذر خواهی نکنید (که بیهوده است، چرا که) شما پس از ایمان آوردن کافر شدید، اگر گروهی از شما را (به خاطر توبه ) مورد عفو قرار دهیم، گروه دیگری را عذاب خواهیم کرد، زیرا آنها مجرم بودند.»

۱.۳ - استهزاء مکذبان

«ثم کان عـقبة الذین اســوا السوای ان کذبوا بـایـت الله وکانوا بها یستهزءون؛ سپس سرانجام کسانی که اعمال بد مرتکب شدند به جائی رسید که آیات خدا را تکذیب کردند و آنرا به سخریه گرفتند.»

۱.۴ - استهزاء متکبران

«یسمع ءایـت الله تتلی علیه ثم یصر مستکبرا کان لم یسمعها فبشره بعذاب الیم• واذا علم من ءایـتنا شیــا اتخذها هزوا اولــئک لهم عذاب مهین• من ورائهم جهنم ولا یغنی عنهم ما کسبوا شیــا ولا ما اتخذوا من دون الله اولیاء ولهم عذاب عظیم؛که پیوسته آیات الهی را می‌شنود که بر او تلاوت می‌شود اما از روی تکبر اصرار بر مخالفت دارد گوئی اصلا آنرا نشنیده است، چنین کسی را به عذاب دردناک بشارت ده! • و هر گاه از بعضی آیات ما آگاه شود آنرا به باد استهزاء می‌گیرد، برای آنها عذاب خوار کننده‌ای است• و پشت سر آنها دوزخ است، و هرگز آنچه را به دست آورده‌اند آنها را از عذاب الهی رهائی نمی‌بخشد، و نه اولیائی که غیر از خدا برای خود برگزیدند، و عذاب دردناکی برای آنهاست.»

۱.۵ - خوض در آیات الهی

«واذا رایت الذین یخوضون فی ءایـتنا فاعرض عنهم حتی یخوضوا فی حدیث غیره واما ینسینک الشیطـن فلا تقعد بعد الذکری مع القوم الظــلمین؛هر وقت کسانی را که آیات ما را استهزاء می‌کنند مشاهده نمائی از آنها روی بگردان تا به سخن دیگری بپردازند و اگر شیطان از یاد تو ببرد، به محض توجه پیدا کردن با (این) جمعیت ستمگر منشین.»
(مقصود از « خوض » در آیات، استهزای آن است.)
«وقد نزل علیکم فی الکتـب ان اذا سمعتم ءایـت الله یکفر بها ویستهزا بها فلا تقعدوا معهم حتی یخوضوا فی حدیث غیره انکم اذا مثلهم ان الله جامع المنـفقین والکـفرین فی جهنم جمیعا؛خداوند در قرآن (این حکم را) بر شما فرستاده که هنگامی که بشنوید افرادی آیات خدا را انکار و استهزا می‌نمایند با آنها ننشینید تا به سخن دگری بپردازند، زیرا در این صورت شما هم مثل آنان خواهید بود، خداوند منافقان و کافران را همگی در دوزخ جمع می‌کند.»


۱. بقره/سوره۲، آیه۲۳۱.    
۲. جاثیه/سوره۴۵، آیه۳۴.    
۳. جاثیه/سوره۴۵، آیه۳۵.    
۴. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۱، ص۲۸۹.    
۵. طباطبائی، سید محمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان، ج۱۸، ص۲۷۵.    
۶. انعام/سوره۶، آیه۱.    
۷. انعام/سوره۶، آیه۵.    
۸. کهف/سوره۱۸، آیه۵۶.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۲، ص۴۷۲.    
۱۰. طباطبائی، سید محمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان، ج۱۳، ص۴۶۲.    
۱۱. کهف/سوره۱۸، آیه۱۰۶.    
۱۲. توبه/سوره۹، آیه۶۴ - ۶۶.    
۱۳. روم/سوره۳۰، آیه۱۰.    
۱۴. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۶، ص۳۷۴.    
۱۵. طباطبائی، سید محمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان، ج۱۶، ص۲۳۹.    
۱۶. جاثیه/سوره۴۵، آیه۸ - ۱۰.    
۱۷. انعام/سوره۶، آیه۶۸.    
۱۸. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۴، ص۸۱.    
۱۹. طباطبائی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۷، ص۱۳۹.    
۲۰. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۵، ص۲۸۸.    
۲۱. نساء/سوره۴، آیه۱۴۰.    
۲۲. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۴، ص۱۷۲.    



فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «حکم استهزا».    



جعبه ابزار