حکم اطاعت از موسی (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خداوند تعالی به
حضرت موسی (علیه‌السلام) وحی کرد تا
بنی اسرائیل را به وارد در سرزمین مقدس نماید، اما ایشان مطابق خوی سرکش خویش، از
اطاعت از پیامبر خدا سرپیچی کردند و سالهل در بیابانها سرگردان شدند.
بنی اسرائیل، از جانب
حق متعال، مامور پیروی از
موسی (علیه‌السّلام) برای ورود به سرزمین مقدس شدند: «یـقوم ادخلوا الارض المقدسة التی کتب الله لکم ولا ترتدوا علی ادبارکم فتنقلبوا خـسرین• قالوا یـموسی ان فیها قومـا جبارین وانا لن ندخلها حتی یخرجوا منها...؛
ای قوم! به سرزمین مقدسی که خداوند برای شما مقرر داشته وارد شوید و به پشت سر خود باز نگردید (و عقب نشینی نکنید) که زیانکار خواهید شد•گفتند‌ای موسی در آن (سرزمین) جمعیتی ستمگرند و ما هرگز وارد آن نمی‌شویم تا آنها خارج شوند ...»
در این آیه موسی به
بنی اسرائیل دستور داده که داخل در
سرزمین مقدس شوند و خود آن جناب از وضع آنان پیش بینی کرده بود که از این دستور تمرد خواهند کرد و رفتن به آن سرزمین را نخواهند پذیرفت، به همین جهت امر خود را تاکید کرد به اینکه مبادا سرپیچی کنید، و دوباره به دوران سابق خود برگردید که اگر چنین کنید زیانکار خواهید شد، دلیل بر اینکه آن جناب چنین استنباطی داشته این است که وقتی بنی اسرائیل دستور آن جناب را رد کردند، موسی (علیه‌السّلام) آنان را به وصف فاسقین توصیف کرد، و اگر بنی اسرائیل مردم درستی بودند و سابقه نافرمانی و
تمرد نداشتند و تنها این یک دستور موسی را تمرد کرده بودند،
اطلاق فاسق که
اسم فاعل است و ثبات و دوام را می‌رساند بر آنان درست نبود.
در اینکه ارض مقدسة که در آیه فوق به آن
اشاره شده چه نقطه‌ای است، مفسران گفتگو بسیار کرده‌اند بعضی آن را سرزمین
بیت المقدس و بعضی شام و بعضی دیگر اردن یا فلسطین یا سرزمین طور، می‌دانند، اما بعید نیست که منظور از سرزمین مقدس تمام منطقه شامات باشد که با همه این احتمالات سازگار است، زیرا این منطقه به گواهی تاریخ مهد پیامبران الهی و سرزمین ظهور ادیان بزرگ، و در طول تاریخ مدتها مرکز توحید و خداپرستی و نشر تعلیمات انبیاء بوده و بهمین جهت نام سرزمین مقدس برای آن انتخاب شده است اگر چه گاهی به خصوص منطقه بیت المقدس نیز این نام اطلاق میشود.
و از جمله کتب الله علیکم استفاده میشود که خداوند چنین مقرر داشته بود که بنی اسرائیل در این سرزمین مقدس به آرامش و رفاه زندگی کنند (مشروط به اینکه آن را از لوث
شرک و بت پرستی پاک سازند و خودشان نیز از تعلیمات
انبیا منحرف نشوند) اما اگر این دستور را بکار نبندند زیانهای سنگینی دامان آنها را خواهد گرفت؛ بنابراین اگر ملاحظه می‌کنیم که نسلی از بنی اسرائیل که این آیه خطاب به آنها بود بالاخره موفق به ورود در این سرزمین مقدس نشدند بلکه چهل سال در
بیابان سرگردان ماندند و نسل آینده آنها این توفیق را یافت منافاتی با جمله «کتب الله لکم؛ خداوند برای شما مقرر داشته» ندارد، زیرا این تقدیر مشروط بشرائطی بود که آنها انجام ندادند همانطور که در آیات بعد استفاده میشود.
اما بنی اسرائیل در برابر این پیشنهاد موسی - همانطور که روش افراد ضعیف و ترسو و بی اطلاع است که مایلند همه پیروزیها در سایه تصادفها و یا معجزات برای آنها فراهم شود و به
اصطلاح لقمه را بگیرند و در دهانشان بگذارند به او گفتند: ای موسی! تو که میدانی در این سرزمین جمعیتی جبار و زورمند زندگی می‌کنند و ما هرگز در آن گام نخواهیم گذاشت تا آنها این سرزمین را تخلیه کرده و بیرون روند، هنگامی که آنها خارج شوند ما فرمان تو را
اطاعت خواهیم کرد و گام در این سرزمین مقدس خواهیم گذاشت.
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «حکم اطاعت».
