حکم کتمان حق1 (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

کتمان حق در اصطلاح عبارت از پنهان ساختن معارف، احکام و آیات الهی است.

---

کتمان حقایق حرام است.
«ولا تلبسوا الحق بالبـطـل وتکتموا الحق وانتم تعلمون؛ و حق را با باطل نیامیزید! و حقیقت را با اینکه می‌دانید کتمان نکنید!».
«ان الذین یکتمون ما انزلنا من البینـت والهدی من بعد ما بینـه للناس فی الکتـب اولـئک یلعنهم الله ویلعنهم اللـعنون؛ کسانی که دلایل روشن، و وسیله هدایتی را که نازل کرده‌ایم، بعد از آنکه در کتاب برای مردم بیان نمودیم، کتمان کنند، خدا آنها را لعنت می‌کند؛ و همه لعن‌کنندگان نیز، آنها را لعن می‌کنند». در تفسیر مجمع البیان از رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) روایت آورده که در تفسیر آیه فرموده: (هر کس از هر علمى سؤ ال شود و او علم آنرا داشته باشد و کتمانش کند، روز قیامت لگامى از آتش بر دهانش مى‌زنند) و این است معناى (اولئک یلعنهم اللّه و یلعنهم اللاعنون).

۱.۱ - شان نزول

جلال‌الدین سیوطی در اسباب النزول از ابن عباس چنین نقل مى کند: که چند نفر از مسلمانان همچون معاذ بن جبل و سعد بن معاذ و خارجة بن زید سؤالاتى از دانشمندان یهود پیرامون مطالبى از تورات (که ارتباط با ظهور پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) داشت) کردند، آنها واقع مطلب را کتمان کرده و از توضیح خوددارى کردند، آیه فوق درباره آنها نازل شد، (و مسئولیت کتمان حق را به آنها گوشزد کرد).

۱.۲ - خشم طرفداران حق

از این آیه به خوبى استفاده مى‌شود که هم خدا، و هم تمامى بندگان خدا و فرشتگان او از این کار بیزارند، و به تعبیر دیگر کتمان حق عملى است که خشم همه طرفداران حق را بر مى‌انگیزد، چه خیانتى از این بالاتر که دانشمندان، آیات خدا را که امانتهاى او است به خاطر منافع شخصى خویش کتمان کنند و مردم را به گمراهى بکشانند.

۱.۳ - فروش آیات خدا

«ان الذین یکتمون ما انزل الله من الکتـب... اولـئک ما یاکلون فی بطونهم الا النار ولا یکلمهم الله یوم القیـمة ولا یزکیهم ولهم عذاب الیم؛ کسانی که کتمان می‌کنند آنچه را خدا از کتاب نازل کرده، و آن را به بهای کمی می‌فروشند، آنها جز آتش چیزی نمی‌خورند؛ (و هدایا و اموالی که از این رهگذر به دست می‌آورند، در حقیقت آتش سوزانی است.) و خداوند، روز قیامت، با آنها سخن نمی‌گوید؛ و آنان را پاکیزه نمی‌کند؛ و برای آنها عذاب دردناکی است».
«یـاهل الکتـب لم تلبسون الحق بالبـطـل وتکتمون الحق وانتم تعلمون؛ ای اهل کتاب! چرا حق را با باطل (می‌زمیزید و) مشتبه می‌کنید (تا دیگران نفهمند و گمراه شوند)، و حقیقت را پوشیده می‌دارید در حالی که می‌دانید؟!».

۱.۴ - تبیین آیات خداوند

«واذ اخذ الله میثـق الذین اوتوا الکتـب لتبیننه للناس ولا تکتمونه فنبذوه وراء ظهورهم واشتروا به ثمنـا قلیلا فبئس ما یشترون؛ و (به خاطر بیاورید) هنگامی را که خدا، از کسانی که کتاب (آسمانی) به آنها داده شده، پیمان گرفت که حتماً آن را برای مردم آشکار سازید و کتمان نکنید! ولی آنها، آن را پشت سر افکندند؛ و به بهای کمی فروختند؛ و چه بد متاعی می‌خرند؟!». توجه به ماده تبیین در آیه فوق، نشان می‌دهد که منظور تنها تلاوت و یا نشر کتب آسمانی نیست، بلکه منظور این است که حقایق آنها را آشکار در اختیار مردم بگذارند تا به روشنی همه توده‌ها از آن آگاه گردند و آنها که در تبیین آیات کوتاهی کنند، مشمول همان سرنوشتی هستند که خداوند در این آیه و مانند آن برای علمای یهود بیان کرده است.
«الذین... ویکتمون ما ءاتـهم الله من فضله واعتدنا للکـفرین عذابـا مهینا؛ آنها کسانی هستند که بخل می‌ورزند، و مردم را به بخل دعوت می‌کنند، و آنچه را که خداوند از فضل (و رحمت) خود به آنها داده، کتمان می‌نمایند. (این عمل، در حقیقت از کفرشان سرچشمه گرفته؛) و ما برای کافران، عذاب خوارکننده‌ای آماده کرده‌ایم».

---