خوف از عذاب خدا (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مؤمنان واقعی کسانی هستند که تقوای الهی را رعایت می‌کنند و از
عذاب روز قیامت بیم و هراس دارند، و هیچ وقت خود را از
عذاب الهی ایمن نمی‌دانند.
باید
انسان از
عذاب و
عقاب خداوند ترس داشته باشد.
«...واتقوا الله واعلموا ان الله شدید العقاب؛
....و از
خدا بپرهیزید! و بدانید که او، سخت کیفر است!»
«قل انی اخاف ان عصیت ربی عذاب یوم عظیم؛
بگو: من (نیز) اگر نافرمانی پروردگارم کنم، از عذاب روزی بزرگ (روز رستاخیز) می‌ترسم!»
«لقد ارسلنا نوحـا الی قومه فقال یـقوم اعبدوا الله ما لکم من الـه غیره انی اخاف علیکم عذاب یوم عظیم؛
ما
نوح (علیه السلام) را به سوی قومش فرستادیم او به آنان گفت: ای
قوم من! (تنها) خداوند یگانه را
پرستش کنید، که معبودی جز او برای شما نیست! (و اگر غیر او را
عبادت کنید،) من بر شما از عذاب روز بزرگی می‌ترسم!»
«...انی اخاف ان عصیت ربی عذاب یوم عظیم؛
من اگر پروردگارم را نافرمانی کنم، از مجازات روز بزرگ (قیامت) می‌ترسم!»
«وان استغفروا ربکم ثم توبوا الیه... وان تولوا فانی اخاف علیکم عذاب یوم کبیر؛
و اینکه: از پروردگار خویش آمرزش بطلبید سپس بسوی او بازگردید تا شما را تا مدت معینی، (از مواهب زندگی این
جهان،) به خوبی بهره مند سازد و به هر صاحب فضیلتی، به مقدار فضیلتش ببخشد! و اگر (از این فرمان) روی گردان شوید، من بر شما از عذاب روز بزرگی بیمناکم.»
«ان لا تعبدوا الا الله انی اخاف علیکم عذاب یوم الیم؛
جز
الله (خدای یگانه یکتا) را نپرستید زیرا بر شما از عذاب روز دردناکی می‌ترسم.»
«والی مدین اخاهم شعیبـا قال یـقوم... وانی اخاف علیکم عذاب یوم محیط؛
و بسوی
مدین برادرشان
شعیب (علیه السلام) را (فرستادیم) گفت: ای قوم من! خدا را پرستش کنید، که جز او، معبود دیگری برای شما نیست!
پیمانه و
وزن را کم نکنید (و دست به
کم فروشی نزنید)! من (هم اکنون) شما را در
نعمت می‌بینم (ولی) از عذاب روز فراگیر، بر شما بیمناکم.»
«انی اخاف علیکم عذاب یوم عظیم؛
(اگر
کفران کنید،) من بر شما از عذاب روزی بزرگ می‌ترسم!»
«قل انی اخاف ان عصیت ربی عذاب یوم عظیم؛
بگو: من اگر نافرمانی پروردگارم کنم، از عذاب روز بزرگ (قیامت) می‌ترسم!»
«ان فی ذلک لایة لمن خاف عذاب الاخرة ذلک یوم مجموع له الناس وذلک یوم مشهود؛
در این، نشانه‌ای است برای کسی که از عذاب آخرت می‌ترسد همان روزی است که مردم در آن جمع می‌شوند، و روزی که همه آن را مشاهده می‌کنند.»
در این سرگذشتهای عبرت انگیز و حوادث و شوم و دردناکی که بر گذشتگان گذشت علامت و نشانه‌ای است برای یافتن راه حق، برای کسانی که از عذاب آخرت می‌ترسند (ان فی ذلک لآیة لمن خاف عذاب الآخرة).
چرا که
دنیا در برابر سرای دیگر همه چیزش کوچک و ناچیز است حتی مجازاتها و عذابهایش و جهان دیگر از هر نظر وسیعتر می‌باشد، و آنها که
ایمان به
رستاخیز دارند با دیدن هر یک از این نمونه ها در دنیا تکان می‌خورند و
عبرت می‌گیرند و راه خود را باز می‌یابند.
«ولنسکننکم الارض من بعدهم ذلک لمن خاف مقامی وخاف وعید؛
و شما را بعد از آنان در
زمین سکوت خواهیم داد، این (موفقیت)، برای کسی است که از مقام (
عدالت) من بترسد و از عذاب (من) بیمناک باشد!»
از آنجا که منکران ستمگر،
پیامبران را تهدید به
تبعید از سرزمینشان می‌کردند خداوند در مقابل به آنها چنین
وعده می‌دهد که من شما را در این زمین بعد از نابودی آنها سکونت خواهم بخشید (و لنسکننکم الارض من بعدهم).
ولی این پیروزی و موفقیت نصیب همه کس نمی‌شود از آن کسانی است که از مقام من بترسند و احساس مسئولیت کنند و همچنین از تهدید به عذابها در برابر
انحراف و
ظلم و
گناه ترسان باشند و آنها را جدی تلقی کنند (ذلک لمن خاف مقامی و خاف وعید).
بنا بر این موهبت و لطف من نه بی حساب است و نه بی دلیل، بلکه مخصوص کسانی است که با احساس مسئولیت در برابر مقام عدل
پروردگار نه گرد ظلم و
ستم می‌گردند و نه در برابر دعوت حق،
لجاجت و
دشمنی به خرج می‌دهند.
«یـابت انی اخاف ان یمسک عذاب من الرحمـن فتکون للشیطـن ولیـا؛
ای
پدر! من از این می‌ترسم که از سوی خداوند رحمان عذابی به تو رسد، در نتیجه از دوستان
شیطان باشی!»
معنای
آیه (و خدا داناتر است) این است که‌ای پدر! شیطان را در آنچه به تو دستور می‌دهد، و از آن جمله به عبادت بتها وادار می‌کند اطاعت مکن، چون شیطان خودش نافرمان خدا و مصر در نافرمانی او است، که او خود یگانه مصدر همه رحمتها و نعمتها است، پس چنین کسی که مصدر همه نعمتها را نافرمانی می‌کند جز به نافرمانی خدا و محرومیت از
رحمت او فرمان نمی‌دهد، و اگر من تو را از اطاعت شیطان
نهی می‌کنم برای این است که می‌ترسم عذاب خذلان خدا تو را بگیرد و رحمتش از تو قطع شود، و
سرپرستی جز شیطان برایت باقی نماند، آن وقت تو ولی شیطان شوی و شیطان مولای تو گردد.
«قل انی اخاف ان عصیت ربی عذاب یوم عظیم؛
بگو: من اگر نافرمانی پروردگارم کنم، از عذاب روز بزرگ (قیامت) می‌ترسم!»
«...فذکر بالقرءان من یخاف وعید؛
ما به آنچه آنها می‌گویند آگاه تریم، و تو مامور به اجبار آنها (به ایمان) نیستی پس بوسیله
قرآن، کسانی را که از عذاب من می‌ترسند متذکر ساز (وظیفه تو همین است).»
«الا المصلین• والذین هم من عذاب ربهم مشفقون؛
مگر
نمازگزاران، • ....... • و آنها که از عذاب پروردگارشان بیمناکند،»
کسانی که از عذاب پروردگارشان ترسانند، که آنچه درباره تصدیق به
یوم الدین گفتیم، در اینجا نیز می‌آید، پس هم ترس درونی دارند، و هم عملشان عملی است که از این ترس خبر می‌دهد.
و لازمه اشفاقشان از عذاب پروردگار، علاوه بر مداومتشان به اعمال صالحه و مجاهدتشان در راه خدا، این است که به اعمال صالحه خود اعتماد ندارند، و از عذاب خدا ایمن نیستند، چون ایمنی از عذاب با
خوف و
اشفاق نمی‌سازد.
و سبب و علت اشفاق از عذاب این است که عذاب در مقابل مخالفت است، پس بجز
اطاعت درونی چیزی نیست که آدمی را از عذاب نجات دهد. از سوی دیگر اطمینانی هم به
نفس و درون آدمی نیست، چون ما زورمان به هوای نفسمان نمی‌رسد، مگر به آن مقدار توانایی که خدای سبحان به ما داده، خدایی که
مالک هر چیز است، و مملوک چیزی نیست هم چنان که خودش فرمود: " قل فمن یملک من الله شیئا".
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «خوف از عذاب خدا».
