• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

دعا برای وعده خدا (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



در قرآن کریم به مطلوب بودن دعا، برای تحقق وعده‌های الهی اشاره شده است.



در آیه ۱۹۴ سوره آل عمران به مطلوب بودن دعا، برای تحقق وعده‌های الهی اشاره شده است:
«ربنا و ءاتنا ما وعدتنا علی رسلک... ؛ پروردگارا و آنچه را که به وسیله فرستادگانت به ما وعده داده‌ای به ما عطا کن و ما را روز رستاخیز رسوا مگردان زیرا تو وعده ات را خلاف نمی‌کنی.»

۱.۱ - جهت امکانی

و این درخواست بر وفای بعهد از خدا با اینکه می‌دانند که خداوند وفا خواهد کرد از چند وجه ممکن است :
۱- در مقام تضرع و اظهار بندگی ( جبایی)
۲- کلام بصورت مسئلت است ولی مراد خبر است: یعنی ما را با خوبان بمیران که نتیجه اش بهشت و وفای بعهد ... است.
۳- معنی و مراد دعاست و درخواست به اینکه ایشان را از کسانی قرار دهد که وعده بهشت داده شده‌اند.
۴- آنها این مطلب را از رغبتی که به لطف خدا داشتند در خواست نمودند به اینکه وعده‌ای که بایشان درباره نصرت بر کفار و اعلاء کلمه حق داده بود در وفاء بآن تعجیل فرماید زیرا باصل وعده خدا و وفای الهی اطمینان داشتند ولی چون خداوند وقتی معین را برای نصرت خود معین نکرده بود و آنها مایل بودند که خداوند زودتر وفا کند یعنی نصرت خود را زودتر فرستد (از طبری) وی گوید آیه مختص است به مهاجران که به پیغمبر می‌گفتند: خدایا ما را بر حلم و صبر تو قدرت و توانایی نیست و مایل بودند هر چه زودتر نصرت الهی در رسد. طبری این قول خود را بآیه بعد تقویت می‌کند که: فاستجاب لهم..
[۲] طبرسی، فضل بن حسن، ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۴، ص۳۸۹.


۱.۲ - سوره غافر

در آیه ۸ سوره غافر به مطلوب بودن دعا، برای تحقق وعده‌های الهی اشاره شده است:
ربنا و ادخلهم جنـت عدن التی و عدتهم و من صـلح من ءابائهم و ازوجهم و ذریـتهم... ؛ پروردگارا آنان را در باغهای جاوید که وعده شان داده‌ای با هر که از پدران و همسران و فرزندانشان که به صلاح آمده‌اند داخل کن زیرا تو خود ارجمند و حکیمی

۱.۳ - مفهوم آیه

معنای جمله این است که: خدایا حال که رحمت و علم تو واسع است، پس کسانی را که با ایمان آوردن به یگانگی تو و با پیروی دین اسلام، به سوی تو برگشتند، بیامرز و از عذاب جحیم حفظشان فرما. و این همان غایت و غرض نهایی از مغفرت است. " ربنا و ادخلهم جنات عدن التی وعدتهم... "
در این آیه مجددا ندای" ربنا" را تکرار کردند تا عطوفت الهی را بیشتر برانگیزند. و مراد از وعده‌ای که خدای تعالی داده، وعده‌هایی است که به زبان انبیایش و در کتب آسمانی اش داده است.
" و من صلح من آبائهم و ازواجهم و ذریاتهم"- این جمله عطف است بر محل ضمیری که در جمله" ادخلهم" است، و مراد از" صلاحیت"، صلاحیت برای داخل بهشت شدن است. و معنای جمله چنین است: پروردگارا و هر کس از ایشان و پدران و همسران و فرزندان ایشان که صلاحیت داخل شدن بهشت را دارند، داخل بهشت‌های عدن بفرما.

۱.۴ - سیاق آیات

این نکته از سیاق آیات به خوبی معلوم است که استغفار ملائکه برای عموم مؤمنین است و نیز معلوم است که مؤمنین را دو قسمت کردند: یکی آن مؤمنینی که خودشان توبه کرده و راه خدا را پیروی کردند که خدا هم وعده جنات عدن به ایشان داده. و قسم دوم آن مؤمنینی که خودشان چنین نبوده‌اند و لیکن صلاحیت داخل شدن در بهشت را دارند و ملائکه قسم اول را متبوع و قسم دوم را تابع آنان خواندند.
از این تقسیم برمی آید طایفه اول اشخاصی هستند که در ایمان و عمل کاملند، چون مقتضای حقیقت معنای" للذین تابوا و اتبعوا سبیلک" همین است، لذا اول این طایفه را ذکر کردند و از پروردگار خود خواستند تا ایشان را بیامرزد و وعده بهشت عدنی که به ایشان داده در حقشان منجز فرماید.


۱. آل عمران/سوره۳، آیه۱۹۴..    
۲. طبرسی، فضل بن حسن، ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۴، ص۳۸۹.
۳. غافر/سوره۴۰، آیه۸.    
۴. طباطبائی، محمد حسین، ترجمه تفسیر المیزان، ج۱۷، ص۴۶۹.    







جعبه ابزار