دعوت از اصحاب ایکه (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ایک در اصل به معنای درختان به هم پیچیده است و به نیزاری که درختانی چون
سدر و
اراک در آن می‌روید گفته می‌شود.
اصحاب ایکه در چنین جایی زندگی می‌کرده‌اند
که
حضرت شعیب - علیه السلام- مامور دعوت آنها بود.
بنا به آیات سوره شعراء
دعوت شعیب از همان نقطه شروع شد که سایر پیامبران شروع مى کردند وآن دعوت به
تقوی و پرهیزگارى که ریشه و خمیر مایه همه برنامه هاى اصلاحى و دگرگونیهاى اخلاقى و اجتماعى است
کذب اصحـب لـیکة المرسلین « اصحاب ایکه فرستادگان را تکذیب کردند.»
اذ قال لهم شعیب الا تتقون « آنگاه که شعیب به آنان گفت آیا پروا ندارید.»
فاتقوا الله واطیعون «از خدا پروا دارید و فرمانم ببرید.»
واتقوا الذی خلقکم والجبلة الاولین. « و از آن کس که شما و خلق (انبوه) گذشته را آفریده است پروا کنید.»
و در
مجمع البیان فرموده کلمه (جبلة) به معناى خلقى است که هر موجودى بر آن
خلق مفطور شده .
پس مراد از
جبله، صاحبان جبلت است و معناى
آیه این است که: از خدایى که شما و صاحبان جبلت گذشته را آفریده بترسید، همان خدایى که پدران گذشته شما و شما را با این
فطرت آفریده که فساد را
تقبیح نموده به شئامت آن
اعتراف کنید.
و شاید این نکته اى که به آن اشاره کردیم باعث شده که خصوص مساءله جبلت در آیه بیاید، به هر حال آیه شریفه به
توحید در عبادت دعوت مى کند، چون مشرکین از خداى خالق که رب العالمین است هیچ پروایى نداشتند.
در آیات ۱۷۶ تا ۱۷۹
سوره شعراء به دعوت
حضرت شعیب -علیه السلام - از اصحاب ایکه به اطاعت از رسولان الهی اشاره شده است و این که آنها باز هم فرستادگان الهی را
تکدیب می کردند.
کذب اصحـب لـیکة المرسلین « اصحاب ایکه فرستادگان را تکذیب کردند.»
اذ قال لهم شعیب الا تتقون « آنگاه که شعیب به آنان گفت آیا پروا نداری.»
فاتقوا الله واطیعون «از خدا پروا دارید و فرمانم ببرید»
در آیه ۱۸۱
سوره بقره کلمه
کیل به معناى مقیاسى است که متاع را از نظر حجم با آن مى سنجند و
وفا کردن به کیل به این معناست که آن را کم نگیرند، و کلمه
قسطاس به معناى ترازویى است که متاع را از نظر وزن با آن مى سنجند، و (استقامت قسطاس ) به این است که آن را عادلانه به کار بزنند. و این دو
آیه دستور مى دهد به اینکه
کم فروشی نکنند و در دادن و گرفتن کالا کیل و
ترازو را درست به کار ببرند.
کذب اصحـب لـیکة المرسلین «اصحاب ایکه فرستادگان را تکذیب کردند.»
اذ قال لهم شعیب الاتتقون « آنگاه که شعیب به آنان گفت آیا پروا ندارید.»
اوفوا الکیل و لاتکونوا من المخسرین «پیمانه را تمام دهید و از کم فروشان مباشید.»
از ظاهر سیاق آیه ۱۸۲ این سوره بر مى آید که جمله (و لا تبخسوا الناس اشیاءهم -
کالا و
متاع مردم را کم ندهید) متمم جمله (و زنوا بالقسطاس المستقیم ) است ، همچنان که جمله (و لا تکونوا من المخسرین ) قیدى است متمم جمله (اوفوا الکیل ) و جمله (و لا تعثوا فى الارض مفسدین ) تاکید هر دو
نهی ، یعنى نهى در (لا تخسروا) و نهى در (لا تبخسوا) است و اثر شوم کم فروشى را بیان مى کند.
(و لا تعثوا فى الارض مفسدین ) - کلمه (تعثوا) از (عثى) است ، که مانند (عیث) به معناى
افساد است ، بنا بر این ، کلمه (مفسدین ) حالى است که (تعثوا) را تاءکید مى کند و در داستان
شعیب در
سوره هود و نیز در
تفسیر آیه (و زنوا بالقسطاس المستقیم ذلک خیر و احسن تاویلا) گفتارى پیرامون اینکه کم فروشى چه فسادهایى در اجتماع پدید مى آورد گذراندیم، به آنجا مراجعه فرمایید.
کذب اصحـب لـیکة المرسلین اصحاب ایکه فرستادگان را تکذیب کردند.»
اذ قال لهم شعیب الاتتقون «آنگاه که شعیب به آنان گفت آیا پروا ندارید.»
وزنوا بالقسطاس المستقیم «و با ترازوی درست بسنجید.»
در آیه۱۸۳
سوره شعراء دعوت شعیب- علیه السلام- از اصحاب ایکه به
پرهیز از کم ارزش جلوه دادن اموال و اجناس مردم اشاره شده است کلمه (
بخس) به معناى نقص در وزن و اندازه گیرى است، همچنان که کلمه (اخسار) به معناى نقص در
راس المال است .
و از ظاهر سیاق بر مى آید که جمله (و لا تبخسوا الناس اشیاءهم - کالا و متاع مردم را کم ندهید) متمم جمله (و زنوا بالقسطاس المستقیم ) است ، همچنان که جمله ((و لا تکونوا من المخسرین )) قیدى است متمم جمله (اوفوا الکیل ) و جمله (و لا تعثوا فى الارض مفسدین ) تاکید هر دو
نهی ، یعنى نهى در (لا تخسروا) و نهى در (لا تبخسوا) است و اثر شوم کم فروشى را بیان مى کند.
کذب اصحـب لـیکة المرسلین « آنگاه که شعیب به آنان گفت آیا پروا ندارید»
اذ قال لهم شعیب الاتتقون « آنگاه که شعیب به آنان گفت آیا پروا ندارید.»
و لاتبخسوا الناس اشیاءهم ولاتعثوا فی الارض مفسدین «و از ارزش اموال مردم مکاهید و در زمین سر به فساد بر مدارید.»
دعوت شعیب- علیه السلام- از اصحاب ایکه به پرهیز از فساد در زمین (و لا تعثوا فى الارض مفسدین) - کلمه (تعثوا) از (عثى) است، که مانند (عیث) به معناى افساد است ، بنا بر این ، کلمه ((مفسدین )) حالى است که ((تعثوا)) را تاءکید مى کند.
کذب اصحـب لـیکة المرسلین «اصحاب ایکه فرستادگان را تکذیب کردند.»
اذ قال لهم شعیب الاتتقون «آنگاه که شعیب به آنان گفت آیا پروا ندارید.»
و لاتبخسوا الناس اشیاءهم ولاتعثوا فی الارض مفسدین «و از ارزش اموال مردم مکاهید و در زمین سر به فساد بر مدارید.»
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «دعوت از اصحاب ایکه».
