دلالت نهی نفسی بر فساد خام
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
دلالت نهی نفسی بر فساد، بحث از دلالت یا عدم دلالت نهی نفسی بر فساد متعلق آن است.
دلالت نهی نفسی بر فساد، مقابل دلالت
نهی غیری بر فساد بوده و منظور از آن، این است که اگر نهی نفسی متوجه
معامله یا عبادتی شود آیا بر فساد منهیٌ عنه آنها دلالت می‌کند یا نه. قبل از پرداختن به پاسخ، لازم است دانسته شود که در نهی نفسی، نهی مولا به نفس فعل تعلق می‌گیرد، مانند: نهی
شارع از
روزه گرفتن در
عید فطر و
عید قربان و یا نهی مولا از اقامه
نماز در
مکان غصبی .
اصولیون درباره دلالت نهی نفسی بر فساد اختلاف دارند:
۱. بیشتر آنها نهی نفسی از
عبادت را سبب فساد آن می‌دانند؛
۲. «
ابوحنیفه » و «
شیبانی » معتقدند نهی نفسی چه در
معاملات چه در
عبادات بر صحت دلالت می‌کند؛
۳. برخی میان معاملات و عبادات تفصیل داده و گفته‌اند: اگر نهی نفسی متوجه عبادات گردد، بر فساد، و چنان چه به معاملات تعلق گیرد، بر صحت دلالت می‌کند؛
۴. مشهور اصولیون همانند مرحوم «
محقق خراسانی »
میان تعلق نهی نفسی به مسبب یا تسبّب معامله و تعلق آن به سبب تفصیل داده و گفته‌اند در صورت اول، نهی بر صحت، و در صورت دوم، بر عدم صحت دلالت می‌کند؛
۵. عده‌ای دیگر همانند مرحوم «
محقق نایینی » از لحاظ سبب و مسبب در معامله تفصیل داده‌اند؛ به این معنا که اگر
نهی مولوی به مسبب تعلق گیرد، بر فساد، و اگر به سبب تعلق بگیرد، بر صحت دلالت می‌کند؛
۶. مرحوم «
شیخ عبدالکریم حائری » معتقد است:
اگر نهی به
عقود و
ایقاعات به لحاظ آثار آنها تعلق گیرد، بر صحت دلالت می‌کند؛
۷. گروهی این گونه تفصیل داده‌اند که اگر نهی به تسبّب معامله ایجاد معامله به سبب و آلت خاصی تعلق بگیرد، مانند: «لاتتملک شیئا بالربا» و یا به نتیجه آن تعلق گیرد مانند: «لاتاکل ثمن الخمر» که نهی به ثمنی تعلق گرفته که نتیجه
عقد است در هر دو صورت، نهی بر فساد منهیٌ عنه دلالت می‌کند.
فرهنگ نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، برگرفته از مقاله «دلالت نهی نفسی بر فساد».
