دهن (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
دُهْن (به ضم دال و سکون هاء) از
واژگان نهج البلاغه به معنای روغن است. از مشتقات این کلمه در
نهج البلاغه،
إِدْهان ( به کسر همزه و سکون دال) و
تَدْهين (به فتح تاء و سکون دال) به معنای روغن مالى كردن كه از آن مدارا و نرمى اراده مى‌شود كه در كارهاى شرع به صورت سازش حرام، آمده است. از این لفظ شش مورد در نهج البلاغه آمده است.
دُهْنٌ:
به معنای روغن است.
إِدْهان و
تدهين به معنای روغن مالى كردن كه از آن مدارا و نرمى اراده مى‌شود كه در كارهاى شرع به صورت سازش حرام، آمده است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در مقام نصيحت فرموده:
«وَ لاَ تُرَخِّصُوا لاَِنْفُسِكُمْ فَتَذْهَبَ بِكُمُ الرُّخَصُ مَذاهِبَ الْظَّلَمَةِ وَ لاَ تُدَاهِنُوا فَيَهْجُمَ بِكُمُ الاِْدْهانُ عَلَى الْمَعْصِيَةِ» «به خودتان در كارها آزادى ندهيد كه آزادی‌ها شما را براه‌هاى ستمگران ببرد. مداهنه و سازشكارى نكنيد تا سازشكارى شما را بر گناه حمله‌ور سازد.»
(شرح‌های خطبه:
)
در شكايت از زمان فرموده:
«أَنَّكُمْ فِي زَمَان... أَهْلُهُ مُعْتَكِفُونَ عَلَى الْعِصْيانِ مُصْطَلِحُونَ عَلَى الاِْدْهانِ فَتاهُمْ عارِمٌ وَ شائِبُهُمْ آثِمٌ» «شما در زمانى هستيد كه مردم آن ملازم معصيت و معتاد بر نرمى و سازش‌اند، جوانشان بى‌تربيت و پيرشان گناهكار است.»
(شرح‌های خطبه:
)
این کلمه شش بار در نهج البلاغه آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «دهن»، ج۱، ص۳۹۹.
