• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

رباط

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


رباط بمعنای بستن اسب در نقطه معین است.



رِباط در لغت چیزی را گویند که مَشک و چهار پا و غیر آن را به وسیله آن ببندند و در اصل، عبارت است از: بستن اسب در نقطه‏ای معین و تأسیس ساخلو برای مرزبانی. جمع آن رُبُطْ است.
[۱] صحاح اللغة، کلمه ربط
[۲] تاریخ و مقررات جنگ، ص۳۲۳
[۳] المنجد



در اصطلاح، رباط و مرابط به مرز داری، اقامت گزیدن در مرز، نگهبانی دادن در اطراف کشور و مرزها، دیدبانی برای آگاهی از احوال دشمن و حفظ کشور از حمله آنان اطلاق می‏شود.
[۴] شرایع الاسلام، ج۱، ص۳۰۹.
[۵] شرح لمعه، ج۱، ص۲۸۱.
[۶] تذکرةالفقها، ج۱، ص۴۵۹.
[۷] کنزالعرفان، ج۱، ص۳۸۸.
[۸] المقدمات، ابن رشد، ج۱، ص۲۷۵.



کمترین مدت برای صدق رباط و مرابط سه روز است و بیشترین آن چهل روز. چنانچه‏
بیشتر از چهل روز در مرز توقف کند، جهاد محسوب می‏شود،... ولی احمدبن حنبل گفته است: کمترین آن حدّی ندارد.
[۹] تذکرةالفقها، ج۱، ص۴۵۹.



قرآن کریم درباره رباط و مرابطه می‏فرماید:
«یاایُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَ صابِرُوا وَ رابِطُو وَاتَّقُوا للَّهَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُون»
[۱۰] آل عمران/سوره۳، آیه۲۰۰.    
«ای کسانی که ایمان آورده‏اید، (در مقابل مشکلات و هوسها) شکیبا باشید استقامت کنید و در برابر دشمنان نیز پایدار باشید و از مرزهای خود، مراقبت کنید. و از خدا بترسید تا رستگارشوید.»
«وَ اعِدُّوا لَهُمْ مَااسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَ مِنْ رِباطِ الْخَیْلِ تُرْهِبوُنَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَ عَدُوَّکُمْ»
[۱۱] انفال/سوره۸، آیه۶۰.    
«هر نیرویی در قدرت دارید، برای مقابله با آنها ( دشمنان)، آماده سازید! و (همچنین) اسبهای ورزیده (برای میدان نبرد)، تا به وسیله آن، دشمن خدا و دشمن خویش را بترسانید.»


صاحب تفسیر مجمع‌البیان در ذیل آیه اول می‏نویسد این آیه شریفه جمیع آنچه را برای مکلف لازم است دربر دارد؛ زیرا «اصبرُوا» شامل انجام عبادات و ترک گناهان می‏شود. «صابروا» شامل چیزهایی است که در برابر دیگران باید انجام دهد، مثل جهاد با دشمن و مهمتر از آن جهاد با نفس و «رابطوا» شامل دفاع از مسلمانان و دین می‏شود و «واتقواالله» شامل پرهیز از همه گناهان و محرمات و عمل به همه اوامر و واجبات است.
[۱۲] تفسیرمجمع البیان، مترجم، ج۲، ص۴۸۲.    

و «رابطوا» یعنی در مرزها اقامت گزینید، اسبان را آماده نگهدارید و مترصد و مستعد ّ برای نبرد با دشمن باشید.
رسول اکرم صلی الله علیه وآله فرمود:«رِباطُ لَیْلَةٍ فی‏ سَبیلِ اللَّهِ خَیْرٌ مِنْ صِیامِ شَهْرَیْنِ»
[۱۳] جامع عباسی، شیخ بهایی، ص۱۵۱.
«یک شب مرزبانی بهتر و ثوابش بیش از دو ماه روزه است.»
و نیز فرمود:«مَنْ رابَطَ یَوْماً وَ لَیْلَةً فی‏ سَبیلِ اللَّهِ کانَ یَعْدِلُ صِیامِ شَهْرٍ وَ قِیامَهُ لا یَفْطَرُ وَ لایَنْفَنِلُ عَنْ صَلاتِهِ الّا لِحاجَةٍ»
[۱۴] مسالک الافهام فی آیات الاحکام، ج۲، ص۳۵۹.
«کسی که یک شبانه روز در راه خدا، مرزبانی کند پاداشش معادل کسی است که یک ماه روزه گرفته و شبها به عبادت مشغول بوده و جز برای کار ضروری دست از نماز نکشیده باشد.»

 
۱. ↑ صحاح اللغة، کلمه ربط
۲. ↑ تاریخ و مقررات جنگ، ص۳۲۳
۳. ↑ المنجد
۴. ↑ شرایع الاسلام، ج۱، ص۳۰۹.
۵. ↑ شرح لمعه، ج۱، ص۲۸۱.
۶. ↑ تذکرةالفقها، ج۱، ص۴۵۹.
۷. ↑ کنزالعرفان، ج۱، ص۳۸۸.
۸. ↑ المقدمات، ابن رشد، ج۱، ص۲۷۵.
۹. ↑ تذکرةالفقها، ج۱، ص۴۵۹.
۱۰. ↑ آل عمران/سوره۳، آیه۲۰۰.    
۱۱. ↑ انفال/سوره۸، آیه۶۰.    
۱۲. ↑ تفسیرمجمع البیان، مترجم، ج۲، ص۴۸۲.    
۱۳. ↑ جامع عباسی، شیخ بهایی، ص۱۵۱.
۱۴. ↑ مسالک الافهام فی آیات الاحکام، ج۲، ص۳۵۹.



جمعی از نویسندگان، پژوهشکده تحقیقات اسلامی، اصطلاحات نظامی در فقه اسلامی، ص۶۵-۶۶.




جعبه ابزار