رسالة فی بیان استجابة الدعاء (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
رسالة فی بیان استجابة الدعاء؛ رساله‌ای است کوتاه و به
زبان عربی در بررسی فلسفی و حکمی «دعا و تاثیر آن» به قلم
حکیمسید ابو الحسن طباطبایی معروف به «حکیم جلوه»، علیرغم موجز بودن، این رساله مشحون از
اصطلاحات و
تعابیر فلسفی است به گونه‌ای که فهم و
درک آن در بسیاری از موارد دشوار می‌باشد.
مؤلف ابتدا با
تقسیمماهیات به ماهیات مجعول و مخلوق و بیان
ربط و نسبت آن با مبدء هستی، سه گروه برای ماهیات با در نظر گرفتن «
سعادت و
شقاوت» بیان می‌کند:
الف. ماهیت‌هایی که
وجود نوری از حق را بعد از قبول وجود خاص خود قبول می‌کند و اینها همان «السابقون المقربون» می‌باشند.
ب. ماهیت‌هایی که به حسب
ذات، وجود ظلمانی را پس از وجود تعیینی خود می‌پذیرند و اینها همان «سواء علیهم ا انذرتهم‌ام لم تنذرهم لا یؤمنون» هستند.
ج. ماهیت‌هایی که مستعد
هدایت و راهنمایی هستند به گونه‌ای که با «اعلام» و «قبول» در آنها سبب سعادت می‌شود. اینها، همان طایفه‌ای هستند که در
قرآن از آنها به «اصحاب المیمنة» یاد شده است. با در نظر گرفتن این سه گروه و تقسیم «وجودشان»، به خوبی ربط و نسبت هر کدام با «
دعا» و میزان تاثیرش در ماهیات روشن می‌شود. برای گروه اول، دعا اثری در پی نخواهد داشت، زیرا با
علم به اسباب، زمینه تحقق، وجود خواهد داشت، خواه دعا باشد یا غیر آن. اما برای گروه دوم، دعا و امثال آن هیچ نقشی در آنها ندارد، هرچند که فرموده «ادعونی استجب لکم»
در مقام قدرت و تاثیر «ادعیه» است اما برای آن نیز شرایط و آدابی است. در این قسمت مصنف بحث اصلی کتاب که همانا شرایط استجابت ادعیه است، را آغاز می‌کند و با شواهد روایی به تقویت و تایید نظرات خود می‌پردازد. مصنف پس از نقل شرایط علمی و فلسفی استجابت دعا به ذکر چند اشکال و پاسخ، می‌پردازد و در پایان به دو نکته ظریف قرآنی و عرفانی درباره ی تناسب تخاطب در ادعیه با مضمون دعا و دعا جمیع
مخلوقات، بیان می‌کند.
نرم افزار نور الجنان، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
