• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

رساله فی حجیت الظن (کتاب)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



رسالة فی حجیة الظن اثر محمد بن محمد ابراهیم کلباسی ، به زبان عربی در موضوع علم اصول تالیف شده است.



مساله حجیت ظن یکی از مباحث مهم اصول است که باید با فهم و درک بالا و دقیق مورد بررسی قرار گیرد. در این زمینه کتاب جامع و مستقلی وجود نداشته و لذا نویسنده در پاسخ به این نیاز رساله‌ای مستقل و مفید در سال ۱۳۱۴ ق به رشته تحریر درآورده است.


کتاب، مشتمل بر بیست وپنج مقدمه، هفت تنبیه، تذنیبات (در دو مقام)، تذییلات (در هشت مطلب) و یک خاتمه می‌باشد.
نویسنده در نگارش کتاب از آراء و نظرات مختلف استفاده کرده و آنها را مورد نقد و بررسی قرار می‌دهد.


در بخش مقدمات کتاب مسائل متعددی مورد بررسی قرار گرفته که از آن جمله است: مقصود از حجیت
[۱] رساله فی حجیت الظن، محمد بن محمد ابراهیم کلباسی، ج۱، ص۱.
؛ حجیت علم برای تخصیص و عدم تخصیص؛ اصالت امکان ؛ تقسیم ظن به اعتبارات و اقسام آن؛ کلام در مقام اجتهاد ؛ اشکالات به بحث خبر واحد و پاسخ به اشکالات؛ نزاع در احکام واقعیه ؛ بطلان عمل به ظن در زمان انسداد باب علم ؛ جواز عمل به عام قبل از فحص از مخصص ؛ جواز عمل به خبر واحد و استدلال بر حجیت خبر واحد.
[۲] رساله فی حجیت الظن، محمد بن محمد ابراهیم کلباسی، ج۱، ص۱۴۶.


۳.۱ - بخش تنبیهات

عناوین مطرح شده در بخش تنبیهات نیز به این شرح است: ۱. ثمره قول به حجیت ظنون خاصه و مطلق ظنون ؛ ۲. آیا عمل به ظن در صورت امکان جایز است یا خیر؛ ۳. حکم اصحاب به حجیت مطلق ظن
[۳] رساله فی حجیت الظن، محمد بن محمد ابراهیم کلباسی، ج۱، ص۲۴۸.
؛ ظن در اصول فقهیه ؛ ۵. در ظنون رجالیه ؛ ۶. حجیت ظن در موضوعات ؛ ۷. ظن در موضوعات از حیث استنباط .

۳.۲ - تذنیبات کتاب

در تذنیبات کتاب نیز در دو بخش عموم و خصوص و دلالت تصوریه و تصدیقیه مورد مطالعه قرار گرفته است.
[۴] رساله فی حجیت الظن، محمد بن محمد ابراهیم کلباسی، ج۱، ص۲۷۷.


۳.۳ - تذییلات کتاب

تذییلات کتاب مشتمل بر هشت مبحث است به این ترتیب: ۱. نزاع امر بین حقیقت و مجاز ؛ ۲. نزاع در اختصاص به وضع شخصی و وضع نوعی ؛ ۳. اعتبار ظن نوعی ؛ ۴. اطلاق کتاب ؛ ۵. عام و خاص ، مطلق و مبین ؛ ۶. مراتب مجاز ؛ ۷. مراتب مشهور ؛ ۸. کلام در استخدام .
[۵] رساله فی حجیت الظن، محمد بن محمد ابراهیم کلباسی، ج۱، ص۲۵۶.


۳.۴ - بخش خاتمه کتاب

خاتمه که آخرین بخش کتاب را تشکیل داده شامل چند مطلب است: دلیل عقلی تقلید ، تقسیم حکم، تقیه ، استدلال بر وجوب اخذ به راجح ، ترجیح به سبب متن و سند .
[۶] رساله فی حجیت الظن، محمد بن محمد ابراهیم کلباسی، ج۱، ص۴۱۷.



کتاب فاقد فهرست و منابع بوده و توضیحات بسیار مختصری در توضیح برخی مطالب در پاورقی آمده است.


۱. رساله فی حجیت الظن، محمد بن محمد ابراهیم کلباسی، ج۱، ص۱.
۲. رساله فی حجیت الظن، محمد بن محمد ابراهیم کلباسی، ج۱، ص۱۴۶.
۳. رساله فی حجیت الظن، محمد بن محمد ابراهیم کلباسی، ج۱، ص۲۴۸.
۴. رساله فی حجیت الظن، محمد بن محمد ابراهیم کلباسی، ج۱، ص۲۷۷.
۵. رساله فی حجیت الظن، محمد بن محمد ابراهیم کلباسی، ج۱، ص۲۵۶.
۶. رساله فی حجیت الظن، محمد بن محمد ابراهیم کلباسی، ج۱، ص۴۱۷.



نرم افزار جامع اصول الفقه،مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.



جعبه ابزار