در فرهنگ شیعی، عاشورا، به دلیل وقوع شهادت امام حسین (علیه‌السّلام) در این روز، عظیم‌ترین روز سوگواری و ماتم به حساب می‌آید. در این روز، بزرگ‌ترین فاجعه و ستم دربارۀ خاندان پیامبر (علیهم‌السّلام) انجام گرفته است. دشمنان اسلام و اهل بیت (علیهم‌السّلام) این روز را خجسته شمرده، به شادی می‌پردازند؛ اما پیروان خاندان رسالت، به سوگ و عزا می‌نشینند و بر کشتگان این روز می‌گریند. امامان شیعه، یاد این روز را زنده می‌داشتند و در آن، مجلس عزا برپا می‌کردند و بر حسین بن علی (علیهما السلام) می‌گریستند؛ آن حضرت را زیارت می‌کردند و به زیارت او تشویق و امر می‌نمودند و این روز، روز اندوهشان بود.
آنچه این روز را به مهدویت مرتبط می‌کند، روایاتی است که از قیام آن حضرت در این روز خبر می‌دهد. امام صادق (علیه‌السّلام) فرمود: قائم در روز عاشورا قیام می‌کند. «یقوم القائم یوم عاشورا»
