• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

زندگی نامه عالم و عارف ثناءالله پانی پتی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف






پانی پتی، ثناءاللّه، از علما و عرفای طریقة مجدّدی نقشبندی قرن سیزدهم در شبه قارة هند . وی در پانی پت • به دنیا آمد. تاریخ ولادتش معلوم نیست.


نسب پانی پتی به شیخ جلال الدینپانی پتی چشتی صابری ( کبیرالاولیاء ) و از طریق وی، با چند واسطه، به عثمان بن عفّان می رسد، ازینرو عنوان وی را «عثمانی » هم نقل کرده اند.


پانی پتی حافظ قرآن و در علوم نقلی و عقلی و کمالات ظاهری و باطنی، از چهره های برجستة زمان خود بود. فقه و حدیث را نزد شاه ولی اللهدهلوی • فراگرفت و در فقه و اصول به درجة اجتهاد رسید.


در جوانی، ابتدا مرید شیخ الشیوخ محمد عابد سنامی نقشبندی مجدّدی بود. بعد از وفات شیخ محمد عابد ، بنابر توصیة وی، نزد میرزا مظهرجانجانان ( رجوع کنید به مظهر جانجانان • ) رفت و تحت تربیت او به نهایت مقامات طریقة مجدّدی احمدی رسید و جانشین میرزامظهر شد.


پانی پتی در ذکر و عبادت و دیانت گامی راسخ داشت و نزد پیر خود چنان منزلتی یافت که میرزا مظهر به او لقب «عَلَم الهدی » داد. همچنین شاه عبدالعزیز او را به سبب تبحّر در فقه و حدیث ، « بیهقی وقت » می خواند. پانی پتی به صدور فتاوی و حل معضلات و مرافعات مردم مبادرت می کرد، ازینرو او را قاضی نیز خوانده اند (حسنی، ۱۳۷۸، ج ۷، ص ۱۱۲۱۱۴ ؛ رحمان علی، ص ۳۸ ؛غلام سرور لاهوری، ج ۱، ص ۶۸۹۶۹۰ ).


وی در ۱۲۲۵ در پانی پت از دنیا رفت ( حسنی، ۱۳۷۸، ج ۷، ص ۱۱۴ ؛ رحمان علی، همانجا)، {ولی غلام سرور (ج ۱، ص ۶۹۰) وفات او را در ۱۲۱۶ ذکر کرده است.


پانی پتی در فقه و حدیث و تفسیر و عرفان تألیفاتی دارد، از جمله:
۱) مالابدّمنه در فقه حنفی، به فارسی؛
۲) السّیف المسلول در ردّ مذهب شیعه که در ۱۲۶۲/۱۸۵۲ در دهلی چاپ شده است؛
۳) تفسیر مظهری، در هفت مجلد، به عربی، که در آن به فقه و تصوف و قرائت و اعراب توجه شده است؛
۴) ارشاد الطالبین، در تصوف؛
۵) حقوق ( حقیقت ) الاسلام، به فارسی که در ۱۲۶۰ در لکهنو چاپ شده است؛
۶) شهاب ثاقب؛
۷) تذکرة الموتی و القبور، به فارسی که در ۱۳۰۶ در لاهور چاپ شده است؛
۸) تذکرة المعاد، به فارسی که در ۱۲۸۰ در لکهنو چاپ شده است. مشار (ج ۱، ستون ۸۳۶) مؤلف آن را جلال الدین سیوطی ذکر کرده و ترجمه اش را به پانی پتی نسبت داده است؛
۹) رساله در اباحت و حرمت سرود؛
۱۰) رساله در مسألة سماع و وحدت وجود؛
۱۱) جواهرالقرآن؛
۱۲) رساله در حرمت متعه؛
۱۳) وصیت نامه و رسایل و کتب دیگر که بیش از سی عنوان است (منزوی، ج ۳، ص ۱۲۴۰۱۲۴۱؛ حسنی، ۱۴۰۳، ص ۱۱۲، ۱۶۶، ۱۹۹، ۲۰۶، ۲۲۲؛ همو، ۱۳۷۸، ج ۷، ص ۱۱۳ ۱۱۴؛ د.اردو، ذیل «ثناءاللّه پانی پتی »).


(۱) اردو دائرة معارف اسلامیّه، لاهور ۱۳۸۴۱۴۱۰/ ۱۹۶۴ ۱۹۸۹، ذیل «ثناءاللّه پانی پتی » (از م. ن. احسان الهی رانا)؛
(۲) عبدالحی حسنی، الثقافة الاسلامیة فی الهند، چاپ ابوالحسن علی حسنی ندوی، دمشق ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳؛
(۳) همو، نزهة الخواطر و بهجة المسامع والنواظر، ج ۷، حیدرآباد دکن ۱۳۷۸/۱۹۵۹؛
(۴) رحمان علی، تذکرة علمای هند، لکهنو ۱۹۱۴؛
(۵) غلام سرور لاهوری، خزینة الاصفیا، ج ۱، کانپور ( بی تا. )؛
(۶) خانبابا مشار، فهرست کتابهای چاپی فارسی، تهران ۱۳۵۲ ش؛
احمد منزوی، فهرست مشترک نسخه های خطی فارسی پاکستان، اسلام آباد ۱۳۶۲ ۱۳۷۰ ش.





دانشنامه جهان اسلام نوشته فاطمه فنا    



جعبه ابزار