ساعت غفلت (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ساعت غفلت: (عَلى حينِ غَفْلَةٍ)«ساعت غفلت» در آغاز شب بوده است، كه مردم كسب و كار را تعطيل مى‌كنند، گروهى راهى خانه خود مى‌شوند، و گروهى نيز به تفريح و سرگرمى و شب‌نشينى مى‌پردازند، اين، همان ساعتى است كه در بعضى از روايات اسلامى از آن به عنوان «ساعت غفلت» تعبير شده است. در حديثى، از
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) آمده است كه فرمود:
«تَنَفَّلُوا فِي سَاعَةِ الْغَفْلَةِ وَ لَوْ بِرَكْعَتَيْنِ خَفِيفَتَيْنِ» «در ساعت غفلت نماز نافله به جا آوريد، و لو دو ركعت مختصر باشد». و در ذيل اين حديث آمده است:
«وَ سَاعَةُ الْغَفْلَةِ بَيْنَ الْمَغْرِبِ وَ الْعِشَاءِ الْآخِرَةِ» و به راستى اين ساعت، ساعت غفلت است و بسيارى از جنايات، تبهكارى‌ها و انحرافات‌اخلاقى، در همين ساعات آغاز شب،انجام مى‌شود كه نه مردم مشغول كسب و كارند، و نه در خواب و استراحت، بلكه يک حالت غفلت عمومى معمولًا بر شهرها مسلط مى‌شود، و رواج كار مراكز فساد، نيز در همين ساعت است. بعضى نيز احتمال داده‌اند،
«ساعت غفلت» نيمه روز، به هنگام استراحت مردم و تعطيل موقت كار روزانه است، ولى تفسير اول صحيح‌تر و دقيق‌تر به نظر مى‌رسد.
(وَ دَخَلَ الْمَدِينَةَ عَلَى حِينِ غَفْلَةٍ مِّنْ أَهْلِهَا فَوَجَدَ فِيهَا رَجُلَيْنِ يَقْتَتِلَانِ هَذَا مِن شِيعَتِهِ وَهَذَا مِنْ عَدُوِّهِ فَاسْتَغَاثَهُ الَّذِي مِن شِيعَتِهِ عَلَى الَّذِي مِنْ عَدُوِّهِ فَوَكَزَهُ مُوسَى فَقَضَى عَلَيْهِ قَالَ هَذَا مِنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ إِنَّهُ عَدُوٌّ مُّضِلٌّ مُّبِينٌ) او به هنگامى كه اهل شهر در غفلت بودند وارد شهر شد؛ ناگهان دو مرد را ديد كه به جنگ و نزاع مشغولند؛ يكى از پيروان او بود و از
بنى‌اسرائيل، و ديگرى از دشمنانش؛ آن كه از پيروان او بود در برابر دشمنش از وى تقاضاى كمك نمود؛
موسى مشت محكمى بر سينه او زد و كار او را ساخت و بر زمين افتاد و مُرد؛ موسى گفت: «اين نزاع شما از عمل
شيطان بود، كه او دشمن و گمراه‌كننده‌اى آشكار است.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: ترديدى نيست در اينكه آن شهرى كه موسى بی‌خبر اهل آن وارد آن شد همان شهر مصر بوده، و تا آن روز داخل مصر نشده بود، چون نزد
فرعون زندگى مى‌كرده، و از آن استفاده مى‌شود كه قصر فرعون در خارج شهر مصر بوده، و موسى از آن قصر بيرون شده، و بدون اطلاع مردم شهر به شهر وارد شده، مؤيد اين احتمال جمله
(وَ جاءَ رَجُلٌ مِنْ أَقْصَى الْمَدِينَةِ يَسْعى) است، كه در چند آيه بعد است، و مى‌رساند آن كسى كه به شهر آمد و به موسى (ع) اعلام خطر كرد كه درباريان دارند براى كشتنت مشورت مى‌كنند، از بيرون شهر آمد. منظور از هنگام غفلت مردم شهر، وقتى است كه مردم دكان‌ها و بازارها را تعطيل مى‌كردند، و به خانه‌ها مى رفتند، و خيابان‌ها و كوچه‌ها خلوت مى‌شد، مانند هنگام ظهر و وسط‌هاى شب است.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مكارم شيرازى، ناصر، لغات در تفسير نمونه، برگرفته از مقاله «ساعت غفلت»، ص۲۸۰.
