• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

سام بن نوح

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


سام یکی از پسران نوح در تورات می‌باشد. وی علاوه بر جانشینی پدر و بزرگی قوم، پیامبر زمان خود نیز بود. از نسل این پیامبر الهی، انبیای بزرگی به وجود آمدند. مهم‌ترین و بزرگ‌ترین آنها حضرت ابراهیم (علیه‌السّلام) می‌باشد.


حضرت نوح (علیه‌السّلام) از پیامبران الهی بود که منابع روایی، تعدادی از فرزندانش را نام برده‌اند که همراه ایشان سوار کشتی شده و نجات یافتند؛ از جمله آنها یافث،
[۱] صدوق، محمد بن علی، معانی الاخبار، محقق، غفاری، علی اکبر، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، ۱۴۰۳ق، ص۴۹.    
حام،
[۲] سیوطی، جلال الدین، الدر المنثور فی تفسیر الماثور، قم، کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی، ۱۴۰۴ق، ج‌۷، ص۹۹.    
[۳] مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق، ج۶۲، ص۶۰.    
و سام (علیه‌السّلام)
[۴] مازندرانی، ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی‌طالب (علیه‌السّلام)، قم، ‌ انتشارات علامه، چاپ اول، ۱۳۷۹ق، ج۲، ص۳۴۰.
هستند.

جانشینان حضرت نوح (علیه‌السّلام) حضرت سام (علیه‌السّلام) نوشته‌اند حضرت نوح چهار پسر داشت؛
۱: کنعان؛ ۲: سام؛ ۳: یافث؛ ۴: حام.
حضرت نوح زمین را بین این سه پسر تقسیم کرد. (چون کنعان در جریان طوفان نوح به هلاکت رسید):
سهمیه سام؛ آنقره اراضی بین دجله و فرات و عراق عرب و عجم و خراسان.
سهمیه حام؛ اراضی مغرب، مصر، سودان، حبشه، هند و سند.
سهمیه یافث؛ اراضی چین و تبت و اراضی مشرق گردید.
[۵] آزرمی، قصه‌های قرآن (از تولد آدم تا رحلت خاتم)، ص۶۳-۶۴ با تلخیص.


پس از نوح به فرمان الهی فرزندش «سام» وصی او گردید.
[۶] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۱۱، ص۲۸۸ با تلخیص.
وی در زمان خود با مخالفت برادرانش «حام» و «یافث» و فرزندان قابیل و دیگران مواجه شد و بالاخره چنانچه نوشته‌اند؛ پس از آنکه ۶۰۰ سال از عمرش گذشته بود دار فانی را وداع گفت. و فرزندش «ارفخشد» یا (ارفحشد) را وصی خود گردانید و آثار انبیاء را به وی منتقل کرد.
[۷] درودگر، یوسف، خلاصه تاریخ انبیاء، ص۲۵.
در میان اینها، سام از همه برتر بود. سام پسر نوح، مراسم دفن، کفن و غسل نوح (علیه‌السّلام) را بر عهده گرفت و پیروان نوح نیز به سام ایمان آوردند، در عین حال، برادرانش حام و یافث با او مخالفت کرده و به او ایمان نیاوردند.
[۸] مسعودی، علی بن حسین، اثبات الوصیة للامام علی بن ابی‌طالب، قم، انتشارات انصاریان، چاپ سوم، ۱۳۸۴ش، ص۳۳.    


از منابع اسلامی این‌گونه استفاده می‌شود که سام علاوه بر جانشینی پدر و بزرگی قوم، پیامبر زمان خود نیز بود.
۱. امام رضا (علیه‌السّلام) از امام علی (علیه‌السّلام) پرسیدند؛ کدام‌یک از پیامبران در حالی‌که ختنه شده بودند به دنیا آمدند؟ امام علی (علیه‌السّلام) فرمود: «خداوند؛ آدم، شیث، ادریس، سام بن نوح را ختنه شده آفرید.»
[۹] صدوق، محمد بن علی، عیون اخبار الرضا (علیه‌السّلام)، محقق، لاجوردی، مهدی، تهران، نشر جهان، چاپ اول، ۱۳۷۸ق، ج۱، ص۲۴۲.    

۲. امام صادق (علیه‌السّلام) گفت‌وگوی مفصلی میان پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) با گروهی از جنیان را نقل می‌کند. در قسمتی از این گفت‌وگو پیامبر خطاب به جنّیان برای اقرار گرفتن از آنها می‌فرماید: «چه کسی را وصی نوح (علیه‌السّلام) یافتید؟»، آنها گفتند: سام بن نوح.
[۱۰] صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمّد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، محقق، کوچه باغی، محسن بن عباسعلی، ‌ قم، مکتبة آیة الله المرعشی النجفی، چاپ دوم، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۹۹.    
پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نیز تلویحاً آن‌را تایید فرمود.

از نسل این پیامبر الهی، انبیای بزرگی به وجود آمدند. مهم‌ترین و بزرگ‌ترین آنها حضرت ابراهیم (علیه‌السّلام) می‌باشد.
[۱۱] طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، شیخ آقابزرگ تهرانی، تحقیق، قصیرعاملی، احمد، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی تا، ج۷، ص۱۳۵.    
[۱۲] بیضاوی، عبدالله بن عمر، انوار التنزیل و اسرار التاویل، تحقیق:مرعشلی‌، محمد عبد الرحمن، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ اول، ۱۴۱۸ق، ج۴، ص۱۴.    
که بنابر این، تمام اولاد حضرت اسماعیل از جمله پیامبر اسلام و همچنین بنی اسرائیل از نسل ایشان خواهند بود.
همچنین انبیایی؛ مانند خضر،
[۱۳] صدوق، محمد بن علی، علل الشرائع، قم، کتاب فروشی داوری، چاپ اول، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۶۰.    
[۱۴] صدوق، محمد بن علی، معانی الاخبار، محقق، غفاری، علی اکبر، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، ۱۴۰۳ق، ص۴۹.    
و هود،
[۱۵] طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری باعلام الهدی، تهران، دار الکتب الاسلامیة، چاپ سوم، ۱۳۹۰ق، ص۴۰.    
نیز از نسل سام بودند و قوم عمالقه نیز از نسل ایشان هستند.
[۱۶] مفید، محمد بن محمد، الاختصاص، محقق، غفاری، علی اکبر، محرمی زرندی، محمود، قم، المؤتمر العالمی لالفیة الشیخ المفید، چاپ اول، ۱۴۱۳ق، ص۲۶۵.    

با تمام اینها، جزئیات چندانی از زندگی سام بن نوح وجود ندارد. البته متن مشهوری نقل شده است که یکی از مردگانی که حضرت عیسی (علیه‌السّلام) زنده کرد، سام بن نوح بود: «گروهی از اصحاب عیسی (علیه‌السّلام) از او خواستند تا مرده‌ای را زنده کند، آن‌ حضرت بر قبر سام‌ بن‌ نوح‌ حاضر شد و از او خواست تا به اذن خداوند زنده شود. چیزی نگذشت که قبر شکافته و سام از آن بیرون آمد، حضرت از او پرسید آیا مایل است در دنیا زندگی کند یا به سرای ابدیت باز گردد، سام پاسخ داد: می‌خواهم برگردم، هنوز داغی و سوزش مرگ را در پهلویم احساس می‌کنم.»
[۱۷] عیاشی، محمد بن مسعود، التفسیر، محقق، رسولی محلاتی،‌هاشم، تهران، المطبعة العلمیة، چاپ اول، ۱۳۸۰ق، ج۱، ص۱۷۴. .
[۱۸] راوندی، قطب الدین، سعید بن هبة الله، قصص الانبیاء (علیه‌السّلام)، محقق، عرفانیان یزدی، غلامرضا، مشهد، مرکز پژوهش‌های اسلامی، چاپ اول، ۱۴۰۹ق، ص۲۶۹.    


۱. ↑ صدوق، محمد بن علی، معانی الاخبار، محقق، غفاری، علی اکبر، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، ۱۴۰۳ق، ص۴۹.    
۲. ↑ سیوطی، جلال الدین، الدر المنثور فی تفسیر الماثور، قم، کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی، ۱۴۰۴ق، ج‌۷، ص۹۹.    
۳. ↑ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق، ج۶۲، ص۶۰.    
۴. ↑ مازندرانی، ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی‌طالب (علیه‌السّلام)، قم، ‌ انتشارات علامه، چاپ اول، ۱۳۷۹ق، ج۲، ص۳۴۰.
۵. ↑ آزرمی، قصه‌های قرآن (از تولد آدم تا رحلت خاتم)، ص۶۳-۶۴ با تلخیص.
۶. ↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۱۱، ص۲۸۸ با تلخیص.
۷. ↑ درودگر، یوسف، خلاصه تاریخ انبیاء، ص۲۵.
۸. ↑ مسعودی، علی بن حسین، اثبات الوصیة للامام علی بن ابی‌طالب، قم، انتشارات انصاریان، چاپ سوم، ۱۳۸۴ش، ص۳۳.    
۹. ↑ صدوق، محمد بن علی، عیون اخبار الرضا (علیه‌السّلام)، محقق، لاجوردی، مهدی، تهران، نشر جهان، چاپ اول، ۱۳۷۸ق، ج۱، ص۲۴۲.    
۱۰. ↑ صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمّد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، محقق، کوچه باغی، محسن بن عباسعلی، ‌ قم، مکتبة آیة الله المرعشی النجفی، چاپ دوم، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۹۹.    
۱۱. ↑ طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، شیخ آقابزرگ تهرانی، تحقیق، قصیرعاملی، احمد، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی تا، ج۷، ص۱۳۵.    
۱۲. ↑ بیضاوی، عبدالله بن عمر، انوار التنزیل و اسرار التاویل، تحقیق:مرعشلی‌، محمد عبد الرحمن، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ اول، ۱۴۱۸ق، ج۴، ص۱۴.    
۱۳. ↑ صدوق، محمد بن علی، علل الشرائع، قم، کتاب فروشی داوری، چاپ اول، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۶۰.    
۱۴. ↑ صدوق، محمد بن علی، معانی الاخبار، محقق، غفاری، علی اکبر، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، ۱۴۰۳ق، ص۴۹.    
۱۵. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری باعلام الهدی، تهران، دار الکتب الاسلامیة، چاپ سوم، ۱۳۹۰ق، ص۴۰.    
۱۶. ↑ مفید، محمد بن محمد، الاختصاص، محقق، غفاری، علی اکبر، محرمی زرندی، محمود، قم، المؤتمر العالمی لالفیة الشیخ المفید، چاپ اول، ۱۴۱۳ق، ص۲۶۵.    
۱۷. ↑ عیاشی، محمد بن مسعود، التفسیر، محقق، رسولی محلاتی،‌هاشم، تهران، المطبعة العلمیة، چاپ اول، ۱۳۸۰ق، ج۱، ص۱۷۴. .
۱۸. ↑ راوندی، قطب الدین، سعید بن هبة الله، قصص الانبیاء (علیه‌السّلام)، محقق، عرفانیان یزدی، غلامرضا، مشهد، مرکز پژوهش‌های اسلامی، چاپ اول، ۱۴۰۹ق، ص۲۶۹.    


سایت پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، برگرفته از مقاله «حضرت سام علیه السلام »، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۱۱/۲۴.    
سایت اسلام کوئیست، برگرفته از مقاله «آیا سام بن نوح پیامبر بود؟»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۱۱/۲۴.    



جعبه ابزار