• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

سرور اصحاب یمین (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



اصحاب يمين، مؤمنان درست‌كار در دنیا هستند که پس از دريافت‌ نامه عملشان با دست راست، شاد و مسرور می‌شوند. اینان پس از حساب‌رسى در قیامت، شادمانه به سوى اهل خويش باز می‌گردند.



اصحاب یمین پس از واگذار شدن نامه عمل به دست راستشان، شاد و مسرور می‌شوند:

• «فَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ بِيَمِينِهِ فَيَقُولُ هَاؤُمُ اقْرَؤُوا كِتَابِيهْ؛ پس کسى که نامه اعمالش را به دست راستش دهند (از شدت شادى و مباهات) فرياد مى‌زند که: «(اى اهل محشر!) نامه اعمال مرا بگيريد و بخوانيد!».

۱.۱ - دیدگاه تفسیر نمونه

اما کسى که نامه اعمالش به دست راست او داده شده، از فرط خوشحالى فریاد مى‌زند که بیابید و بگیرید نامه اعمال مرا و بخوانید) (فاما من اوتى کتابه بیمینه فیقول هاؤم اقراءوا کتابیه).
گویى از خوشحالى در پوست نمى‌گنجد و از این‌ همه نعمت و توفیق و هدایتى که خدا به او داده تمام ذرات وجودش شاکر است و فریاد (الحمدلله) سر مى‌دهد.

۱.۲ - دیدگاه تفسیر المیزان

در مجمع البیان گفته: کلمه (هاوم) امر به چند نفر است و به منزله (هاکم) است، و اگر طرف مرد باشد، مى‌گویى (هاء یا رجل)، و به دو مرد مى‌گویى (هاوما یا رجلان)، و به جمعیتى مى‌گویى (هاوم یا رجال)، و به یک زن مى‌گویى (هاء یا امراه) - و همره را کسره مى‌دهى و بعد از همره حرف (یاء) نمى‌آورى - و به دو زن مى‌گویى (هاوما)، و به چند زن مى‌گویى (هاون)، ولغت اهل حجاز است.
و اهل نمیم و قیس، در مفرد مذکر مثل اهل حجاز مى‌گویند: (هاء) و به دو نفر مى‌گویند: (هاءا) و به جماعت مردان مى‌گویند: (هاوا)، و به یک زن (هاءى)، و به چند زن (هارون).
و بعضى از قبایل عرب به‌جاى همره کاف مى‌آورند، مى‌گویند: (هاک، هاکم ا، هاکم، هاک، هاکم ا، هاکن) و در همه این زبان‌ها این کلمه به معناى (بگیر) است، و این امرى است که نهی ندارد.
این آیه شریفه و مابعدش تا کلمه (خاطون) بیان تفصیلى اختلاف حال مردم در روز قیامت است، اختلافى که از حیث سعادت و شقاوت دارند، و ما در سابق در تفسیر (فمن اوتى کتابه بیمینه) گفتارى در معناى دادن کتاب به راست اصحاب یمین داشتیم، و ظاهرا خطاب در جمله (هاوم اقروا کتابیه) به ملائکه باشد، و هاء در کلمه (کتابیه) و هم‌چنین در آخر همه آیات بعدى، وقف است، که اصطلاحا آن راهاى استراحت مى‌نامند.
و معناى آیه این است که: اما کسى که کتابش به دست راستش داده شده رو به فرشتگان مى‌کند و مى‌گوید: بیایید نامه عمل مرا بگیرید و بخوانید که چگونه به سعادت من حکم مى‌کند.

• «فَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ بِيَمِينِهِ؛ پس کسى که نامه اعمالش به دست راستش داده شود».

۱.۳ - بیان آیه

کلمه (اما) همواره مطالب اجمالى را تفصیل مى‌دهد، در اینجا اجمالى را تفصیل مى‌دهد که از عبارت (انک کادح الى ربک) استفاده مى‌شد، و آن این بود که در این میان رجوع و بازخواستى از اعمال، و حساب و جزایى هست، آنگاه این اجمال را تفصیل مى‌دهد و مى‌گوید: اما آنهایى که در آن روز نامه اعمالشان را به دست راستشان مى‌دهند چنین و چنان مى‌شوند، و منظور از کتاب، نامه عمل است، به دلیل اینکه دنبالش مسئله حساب را ذکر کرده، و ما در سابق دادن کتاب به دست راست و یا به دست چپ را در سوره اسراء و سوره الحاقه معنا کردیم.

• «فَسَوْفَ يُحَاسَبُ حِسَابًا يَسِيرًا؛ به‌زودى حساب آسانى براى او مى‌شود».
• «وَيَنقَلِبُ إِلَى أَهْلِهِ مَسْرُورًا؛ و خوشحال به اهل و خانواده‌اش باز مى‌گردد».

۱.۱ - دیدگاه تفسیر نمونه

در اینجا انسان‌ها به دو گروه تقسیم مى‌شوند؛ همان‌گونه که مى‌فرماید: (اما کسى که نامه اعمالش به دست راستش داده شده) (فاما من اوتى کتابه بیمینه). (به زودى حساب آسانى براى او مى‌شود) (فسوف یحاسب حسابا یسیرا). (و مسرور و خوشحال به اهل و خانواده‌اش باز مى‌گردد) (و ینقلب الى اهله مسرورا).
اینها کسانى هستند که در مدار اصلى آفرینش، در همان مدارى که خداوند براى این انسان و سرمایه‌ها و نیروهاى او تعیین کرده حرکت مى‌کنند، و تلاش و کوشش آنها همواره براى خدا، و سعى و حرکتشان به سوى خداست، در آنجا نامه اعمالشان را به دست راستشان مى‌دهند که این نشانه پاکى عمل و صحت ایمان و نجات در قیامت است، و مایه سرافرازى و سربلندى در برابر اهل محشر هنگامى که در پاى میزان عدل قرار مى‌گیرند، میزانى که کم‌ترین وزن‌ها را مى‌سنجد، خداوند حساب را بر آنها آسان مى‌گیرد، از لغزش‌هایشان مى‌گذرد، و به خاطر ایمان و اعمال صالح، سیئات آنها را تبدیل به حسنات مى‌کند.


اصحاب یمین پس از حساب‌رسى در قیامت، شادمانه به سوى اهل خويش باز می‌گردند:

• «فَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ بِيَمِينِهِ؛ پس کسى که نامه اعمالش به دست راستش داده شود».
• «فَسَوْفَ يُحَاسَبُ حِسَابًا يَسِيرًا؛ به‌زودى حساب آسانى براى او مى‌شود».
• «وَيَنقَلِبُ إِلَى أَهْلِهِ مَسْرُورًا؛ و خوشحال به اهل و خانواده‌اش باز مى‌گردد».

۲.۱ - مراد از اهله مسرورا

مراد از (اهل) انیس‌هایى است که خدا براى او در بهشت آماده کرده، مانند حور و غلمان و غیره، و این معنا از سیاق استفاده مى‌شود.
ولى بعضى گفته‌اند: مراد از آن، عشیره مؤمن او هستند، که مانند او داخل بهشت شده‌اند.
بعضى دیگر گفته‌اند: عموم مؤمنین بهشتى هستند؛ هرچند که عشیره و خویشاوند او نباشند؛ چون مؤمنین همه با هم برادرند؛ ولى این دو قول خالى از بعد نیست.


۱. حاقه/سوره۶۹، آیه۱۹.    
۲. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۲۴، ص۴۵۶، ذیل آیه.    
۳. ترجمه المیزان، علامه طباطبایی، ج۱۹، ص۶۶۶، ذیل آیه.    
۴. انشقاق/سوره۸۴، آیه۷.    
۵. ترجمه المیزان، علامه طباطبایی، ج۲۰، ص۴۰۲، ذیل آیه.    
۶. انشقاق/سوره۸۴، آیه۸.    
۷. انشقاق/سوره۸۴، آیه۹.    
۸. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۲۶، ص۳۰۱ ۳۰۲، ذیل آیه.    
۹. انشقاق/سوره۸۴، آیه۷.    
۱۰. انشقاق/سوره۸۴، آیه۸.    
۱۱. انشقاق/سوره۸۴، آیه۹.    
۱۲. ترجمه المیزان، علامه طباطبایی، ج۲۰، ص۴۰۲، ذیل آیه.    



فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «سرور اصحاب یمین».    



جعبه ابزار