از راههاى شناختظهرشرعی نصب شاخص بر زمین است. با نصب شاخص پس از طلوع خورشید سایه آن به سمت مغرب خواهد بود. هر چه خورشید بالاتر رود، سایه شاخص کوتاهتر مىگردد.
با قرار گرفتن خورشید در وسط آسمان، در صورتى که عمودى بتابد، سایه از بین مىرود؛ اما اگر مقدارى متمایل بتابد، سایهاى کوتاه در ناحیه شمال یا جنوب باقى مىماند.
با تمایل آفتاب به سمت مغرب،سایه زوال یافته شاخص در سمت مشرق پدید مىآید و یا اگر چیزى از آن مانده بود، در سمت مشرق افزایش مىیابد و هرچه خورشید به سمت مغرب مىرود، سایه بلندتر مىشود. این افزایش دوباره سایه شاخص پس از کاهش و یا پیدایش سایه پس از برطرف شدن، از راههاى شناختظهر شرعى است.
چنان که وقت نافله ظهر از زوال تا رسیدن سایه شاخص به اندازه دو قدم (دو هفتم شاخص) و نافله عصر از زوال تا رسیدن سایه شاخص به اندازه چهار قدم(چهار هفتم شاخص)است.
