شرایط تذکیه (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تسمیه و بردن نام
خداوند به هنگام
ذبح، شرط
تذکیه حیوان است.
انما حرم علیکم... وما اهل به لغیر الله فمن اضطر غیر باغ ولا عاد فلا اثم علیه ان الله غفور رحیم.(خداوند، تنها (گوشت) مردار، خون، گوشت خوک و آنچه را نام غیر خدا به هنگام ذبح بر آن گفته شود، حرام کرده است. (ولی) آن کس که مجبور شود، در صورتی که ستمگر و متجاوز نباشد، گناهی بر او نیست؛ (و می‌تواند برای حفظ جان خود، در موقع ضرورت، از آن بخورد؛) خداوند بخشنده و مهربان است. )
حرمت علیکم المیتة والدم ولحم الخنزیر ومآ اهل لغیر الله به والمنخنقة والموقوذة والمتردیة والنطیحة ومآ اکل السبع الا ما ذکیتم...(
گوشت مردار، و
خون، و گوشت
خوک، و حیواناتی که به غیر نام
خدا ذبح شوند، و حیوانات خفه شده، و به زجر کشته شده، و آنها که بر اثر پرت شدن از بلندی بمیرند، و آنها که به ضرب شاخ حیوان دیگری مرده باشند، و باقیمانده صید حیوان درنده -مگر آنکه (بموقع به آن حیوان برسید، و) آن را سرببرید- و حیواناتی که روی بتها (یا در برابر آنها) ذبح می‌شوند، (همه) بر شما
حرام شده است؛ و (همچنین) قسمت کردن گوشت حیوان به وسیله چوبه‌های تیر مخصوص بخت آزمایی؛ تمام این اعمال،
فسق و
گناه است -امروز،
کافران از (زوال) آیین شما، مایوس شدند؛ بنابر این، از آنها نترسید! و از (مخالفت) من بترسید! امروز،
دین شما را کامل کردم؛ و
نعمت خود را بر شما تمام نمودم؛ و
اسلام را به عنوان آیین (جاودان) شما پذیرفتم- اما آنها که در حال گرسنگی، دستشان به غذای دیگری نرسد، و متمایل به گناه نباشند، (مانعی ندارد که از گوشتهای ممنوع بخورند؛) خداوند، آمرزنده و مهربان است.)
فکلوا مما ذکر اسم الله علیه ان کنتم بـایـته مؤمنین(از (گوشت) آنچه نام خدا (هنگام سر بریدن) بر آن گفته شده، بخورید (و غیر از آن نخورید) اگر به آیات او ایمان دارید!)
وما لکم الاتاکلوا مما ذکر اسم الله علیه وقد فصل لکم ما حرم علیکم الا ما اضطررتم الیه...(چرا از چیزها (گوشتها) ئی که نام خدا بر آنها برده شده نمی‌خورید؟! در حالی که (خداوند) آنچه را بر شما حرام بوده، بیان کرده است! مگر اینکه ناچار باشید؛ (که در این صورت، خوردن از گوشت آن حیوانات جایز است.) و بسیاری از مردم، به خاطر هوی و هوس و بی دانشی، (دیگران را) گمراه می‌سازند؛ و پروردگارت، تجاوزکاران را بهتر می‌شناسد. )
ولاتاکلوا مما لم یذکر اسم الله علیه وانه لفسق وان الشیـطین لیوحون الی اولیآئهم لیجـدلوکم وان اطعتموهم انکم لمشرکون.(و از آنچه نام خدا بر آن برده نشده، نخورید! این کار گناه است؛ و شیاطین به دوستان خود مطالبی مخفیانه القا می‌کنند، تا با شما به مجادله برخیزند؛ اگر از آنها اطاعت کنید، شما هم مشرک خواهید بود! )
قل لا اجد فی مآ اوحی الی محرما علی طاعم یطعمه الا ان یکون... او فسقا اهل لغیر الله به فمن اضطر غیر باغ ولا عاد فان ربک غفور رحیم.(بگو: «در آنچه بر من وحی شده، هیچ غذای حرامی نمی‌یابم؛ بجز اینکه مردار باشد، یا خونی که (از بدن حیوان) بیرون ریخته، یا گوشت خوک -که اینها همه پلیدند- یا حیوانی که به گناه، هنگام سر بریدن، نام غیر خدا (نام بتها) بر آن برده شده است.» اما کسی که مضطر (به خوردن این محرمات) شود، بی آنکه خواهان لذت باشد و یا زیاده روی کند (گناهی بر او نیست)؛ زیرا پروردگارت، آمرزنده مهربان است.)
انما حرم علیکم... ومآ اهل لغیر الله به فمن اضطر غیر باغ ولا عاد فان الله غفور رحیم.(خداوند، تنها مردار، خون، گوشت خوک و آنچه را با نام غیر خدا سر بریده‌اند، بر شما حرام کرده است؛ اما کسانی که ناچار شوند، در حالی که تجاوز و تعدی از حد ننمایند، (خدا آنها را می‌بخشد؛ چرا که) خدا بخشنده و مهربان است.
یاد خدا به هنگام ارسال
سگ شکاری، شرط تذکیه حیوان شکار شده می باشد.
یسـلونک ماذا احل لهم قل احل لکم الطیبـت وما علمتم من الجوارح مکلبین تعلمونهن مما علمکم الله فکلوا ممآ امسکن علیکم واذکروا اسم الله علیه واتقوا الله ان الله سریع الحساب.(از تو سؤال می‌کنند چه چیزهایی برای آنها حلال شده است؟ بگو: «آنچه پاکیزه است، برای شما حلال گردیده؛ (و نیز صید) حیوانات شکاری و سگهای آموخته (و تربیت یافته) که از آنچه خداوند به شما تعلیم داده به آنها یاد داده‌اید، (بر شما حلال است؛) پس، از آنچه این حیوانات برای شما (صید می‌کنند و) نگاه می‌دارند، بخورید؛ و نام خدا را (به هنگام فرستادن حیوان برای شکار،) بر آن ببرید؛ و از (معصیت) خدا بپرهیزید که خداوند سریع الحساب است! »)
تذکیه، به هر یک از اسمای خداوند (سبحان الله، الله اکبر، لا اله الا الله یا الحمدلله)جایز است.
فکلوا مما ذکر اسم الله علیه ان کنتم بـایـته مؤمنین.
(
محمد بن مسلم از امام باقر علیه‌السّلام درباره کسی که به هنگام ذبح، سبحان الله، الله اکبر، لا اله الا الله و یا الحمدلله بگوید پرسید. امام فرمود: تمام اینها از نامهای خداست و اشکالی ندارد. )
ذکر نام خدا به هنگام
نحر، از شرایط تذکیه شتران می باشد.
والبدن جعلنـها لکم من شعـئر الله لکم فیها خیر فاذکروا اسم الله علیها صواف فاذا وجبت جنوبها فکلوا منها واطعموا القانع والمعتر...(و شترهای چاق و فربه را (در مراسم حج) برای شما از شعائر الهی قرار دادیم؛ در آنها برای شما خیر و برکت است؛ نام خدا را (هنگام قربانی کردن) در حالی که به صف ایستاده‌اند بر آنها ببرید؛ و هنگامی که پهلوهایشان آرام گرفت (و جان دادند)، از گوشت آنها بخورید، و مستمندان قانع و فقیران را نیز از آن اطعام کنید! این گونه ما آنها را مسخرتان ساختیم، تا شکر خدا را بجا آورید. )
بردن نام خدا به هنگام فرستادن سگ تعلیم دیده برای شکار، جهت تذکیه آن:
یسـلونک ماذا احل لهم قل احل لکم الطیبـت وما علمتم من الجوارح مکلبین تعلمونهن مما علمکم الله فکلوا ممآ امسکن علیکم واذکروا اسم الله علیه واتقوا الله ان الله سریع الحساب.
تعلیمی بودن سگ شکاری، از شرایط تذکیه
صید می باشد.
یسـلونک ماذا احل لهم قل احل لکم الطیبـت وما علمتم من الجوارح مکلبین تعلمونهن مما علمکم الله فکلوا ممآ امسکن علیکم واذکروا اسم الله علیه واتقوا الله ان الله سریع الحساب.
( قید «تعلمونهن مما علمکم الله» دلالت می‌کند که شکار سگ غیرتعلیمی، در صورت عدم فرصت برای تذکیه، حرام است.)
تذکیه صید از ناحیه سگهای شکاری، مشروط به تسمیه (بردن نام خدا) و جان دادن صید به هنگام رسیدن
انسان به آن است.
یسـلونک ماذا احل لهم قل احل لکم الطیبـت وما علمتم من الجوارح مکلبین تعلمونهن مما علمکم الله فکلوا ممآ امسکن علیکم واذکروا اسم الله علیه واتقوا الله ان الله سریع الحساب.
(حاصل معنا این است که وقتی درندگان تعلیم دیده، چیزی از حیوانات حلال
گوشت را برای شما صید کنند در صورتی که نام خدا را برده‌اید و قبل از رسیدن شما
صید را کشته است، همان، تذکیه حیوان است. )
شکار سگان تعلیم دیده برای صاحبان خود، از شرایط تذکیه صید است.
یسـلونک ماذا احل لهم قل احل لکم الطیبـت وما علمتم من الجوارح مکلبین تعلمونهن مما علمکم الله فکلوا ممآ امسکن علیکم واذکروا اسم الله علیه واتقوا الله ان الله سریع الحساب.
(قید «علیکم» بعد از «امسکن» دلالت می‌کند که حلیت حیوانات صید شده از سوی سگان شکاری، محدود به شکار برای صاحبان خود است. )
وجود علایم
حیات در حیوان (حرکت
چشم، دم زدن) قبل از ذبح، شرط تحقق تذکیه شرعی حیوان حلال گوشت می باشد.
حرمت علیکم المیتة... ومآ ا هل لغیر الله به والمنخنقة والموقوذة والمتردیة والنطیحة ومآ اکل السبع الا ما ذکیتم...
(
امام باقر علیه‌السّلام در
تفسیر «الا ما ذکیتم» فرمود: اگر در حالی به حیوان، دست یابی که چشم، پا و یا دم او حرکت می‌کند آن حیوان قابل تذکیه است. پس گوشت آن را بخور.)
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «شرایط تذکیه».
