شُحّ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
شُحّ: (وَ مَنْ يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ) «شُحّ» چنان كه
مفردات مى‌گويد، به معناى بخل توأم با حرص است
كه به صورت عادت در آيد
و مى‌دانيم كه اين دو صفت رذيله از بزرگترين موانع رستگارى انسان و بزرگترين سد راه انفاق و كارهاى خير است، اگر انسان دست به دامن لطف الهى زند و با تمام وجودش از او تقاضا كند و در خودسازى و تهذيب نفس بكوشد و از اين دو رذيله نجات يابد، سعادت خود را تضمين كرده است.
ترجمه و تفاسیر آیات مرتبط با
شُحّ:
(وَالَّذِينَ تَبَوَّؤُوا الدَّارَ وَالْإِيمَانَ مِن قَبْلِهِمْ يُحِبُّونَ مَنْ هَاجَرَ إِلَيْهِمْ وَلَا يَجِدُونَ فِي صُدُورِهِمْ حَاجَةً مِّمَّا أُوتُوا وَيُؤْثِرُونَ عَلَى أَنفُسِهِمْ وَلَوْ كَانَ بِهِمْ خَصَاصَةٌ وَمَن يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ) (و براى نيازمندان از كسانى است كه در اين سرا (سرزمين مدينه) و در سراى ايمان پيش از مهاجران مسكن گزيدند و كسانى را كه به سويشان هجرت كنند دوست مى‌دارند و در دل خود نيازى به آنچه به مهاجران داده شده احساس نمى‌كنند و آن‌ها را بر خود مقدم مى‌دارند هر چند خودشان بسيار نيازمند باشند و كسانى كه از بخل و حرص نفس خويش باز داشته شده‌اند رستگارانند)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: راغب مى‌گويد: كلمه شح به معناى بخل توأم با حرص است، البته نه در يک مورد، بلكه در صورتى كه عادت شده باشد
و كلمه يوق كه در اصل يوقى بوده، مضارع مجهول از مصدر وقايه است كه به معناى حفظ كردن است و معناى آيه چنين است: هر كس كه خدا او را از شر تنگ چشمى و بخل حفظ فرموده، در نتيجه نه خودش از بذل مال مضايقه دارد و نه از اينكه ديگران مال‌دار شوند ناراحت مى‌شود، چنين كسانى رستگارند.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
(فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ وَاسْمَعُوا وَأَطِيعُوا وَأَنفِقُوا خَيْرًا لِّأَنفُسِكُمْ وَمَن يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ) (پس تا مى‌توانيد تقواى الهى‌پيشه كنيد و گوش فرا دهيد و اطاعت نماييد و انفاق كنيد كه براى شما بهتر است و كسانى كه از بخل و حرص خويشتن مصون بمانند رستگارانند)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: تفسير اين جمله در تفسير سوره حشر گذشت.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «شُحّ»، ص۳۱۱.
